Raadsvragen: Zwakheden maatschappelijke kosten-batenanalyse Rotterdam The Hague Airport
-
- Vragen
- Raadsvragen: Zwakheden maatschappelijke kosten-batenanalyse Rotterdam The Hague Airport
Indiendatum: jul. 2018
Geacht college,
In 2015 heeft onderzoeksbureau Ecorys een maatschappelijke kosten-batenanalyse1 (MKBA) uitgevoerd naar de voorgenomen ontwikkeling van Rotterdam The Hague Airport (RTHA). Een MKBA is een instrument dat moet bijdragen aan de totstandkoming van besluiten die kunnen worden gestaafd met bewijs. De MKBA uit 2015 is uitgevoerd in het kader van de voorgenomen ontwikkeling om RTHA uit te breiden met mogelijk meer dan tienduizend vliegbewegingen per jaar ten opzichte van het huidige aantal van vijftigduizend. Zij is uitgevoerd in opdracht van Rotterdam Airport B.V, die RTHA exploiteert. Deze onderneming is voor honderd procent in handen van Royal Schiphol Group N.V., de eigenaar van RTHA.
1. Wat vindt u ervan als initiatiefnemers van een ontwikkeling in deze hoedanigheid opdracht geven tot een MKBA?
2. Wat is voor u de waarde van de uitkomst van een MKBA als deze in opdracht van de initiatiefnemers van een voorgenomen ontwikkeling is uitgevoerd?
Zeer recent hebben twee onafhankelijke onderzoekers de MKBA van Ecorys uit 2015 nader bekeken in een zogenoemde second opinion2 en zijn tot de slotsom gekomen dat de uitvoering van de analyse noopt tot herziening. Zij wijzen op een aantal zwakheden in de MKBA, waaronder: berekeningen ten aanzien van de baten samenhangend met passagiersafhandeling; baten (en kosten) samenhangend met de (lagere) bezettingsgraad per vliegbeweging binnen de scenario's voor uitbreiding; kosten samenhangend met de uitstoot van een ton aan koolstofdioxide; de kosten van externe effecten op leefklimaat en milieu samenhangend met een veranderde allocatie van luchtvaart over de luchthavens in Nederland; en kosten samenhangend met ruimtelijke ordening die negatief uitvalt voor de Quality of Life in Rotterdam en regio.
3. Bent u het eens met de onderzoekers dat de MKBA uit 2015 een aantal zwakheden kent die in de second opinion worden beschreven? Indien ja, welke zwakheden zijn er volgens u? Indien nee, waarom niet?
Over de voorgenomen ontwikkeling van RTHA schrijven de onderzoekers:
“De conclusie is dat vanwege de positieve bias, ontbreken van gevoeligheidsanalyse en ontoereikende onderbouwing van aannames door Ecorys 2015 herziening van deze MKBA maatschappelijk op zijn plaats is.”
4. Deelt u deze conclusie? Indien nee, waarom niet?
De onderzoekers stellen dat de overheid opdracht zou moeten geven tot het uitvoeren van een MBKA, ten bate van de zuiverheid van besluitvorming. Zij is het bevoegd gezag en waakt over het algemeen belang. De bevoegde gezagen in dezen zijn het college van de gemeente Rotterdam en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, met betrekking tot respectievelijk de ruimtelijke ordening en luchtvaartbesluiten. Maar het college heeft wat de gemeenteraadsfractie van de Partij voor de Dieren in Rotterdam betreft óók een plicht op te komen voor de belangen van alle Rotterdammers, ongeacht de verdeling van bevoegdheden.
5. Bent u bereid een nieuwe MKBA uit te voeren naar de voorgenomen ontwikkeling van RTHA? Indien nee, waarom niet?
6. Bent u bereid het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat te verzoeken een nieuwe MKBA uit te voeren naar de voorgenomen ontwikkeling van RTHA? Indien nee, waarom niet?
Wij hebben recent schriftelijke vragen gesteld aan het college over afwijkende vliegroutes van en naar RTHA en het jaarlijks aantal nachtvluchten (zie 18bb3687), waardoor bewoners in voornamelijk Hillegersberg-Schiebroek overlast ervaren. Uit de beantwoording van het college blijkt dat afwijkingen in vliegroutes een structureel karakter kennen door toedoen van de nabijheid van Schiphol Airport. Ook blijkt dat het jaarlijks aantal nachtvluchten niet kan worden gemaximeerd als zij binnen de grenswaarden van de maximaal toegestane geluidsbelasting blijven. Hierdoor is ook de overlast structureel. Deze overlast moet wat ons betreft derhalve in monetaire waarde worden uitgedrukt als de maatschappelijke kosten en baten van een uitbreiding van het aantal vliegbewegingen van en naar RTHA wordt onderzocht. Overlast kan bijvoorbeeld betekenen dat bewoners gezondheidsklachten ondervinden door geluidshinder en luchtverontreiniging, met hogere zorgkosten tot gevolg. Een daling van de WOZ-waarde van woningen in de getroffen gebieden heeft ook invloed op de kosten van uitbreiding van het aantal vliegbewegingen. Tot slot brengen verhuisbewegingen als gevolg van overlast kosten met zich mee.
7. Bent u bereid maatschappelijke kosten en baten als gevolg van afwijkingen in vliegroutes en het jaarlijks aantal nachtvluchten nader te laten beschouwen in een nieuwe MKBA met betrekking tot de voorgenomen ontwikkeling van RTHA? Indien nee, waarom niet?
Ook de GGD Rotterdam-Rijnmond ziet in de MKBA uit 2015 een aantal zwakheden. Vorig jaar heeft zij een gezondheidskundig advies3 opgesteld waarmee zij beoogt de besluitvorming omtrent de ontwikkeling van vliegverkeer in de regio van objectieve informatie te voorzien waar het de volksgezondheid betreft. In het advies schrijft de GGD Rotterdam-Rijnmond:
“In de MKBA (...) worden de kosten voor gezondheidsschade door vliegtuiglawaai enkel voor geluidhinder doorberekend, andere gezondheidsschade wordt niet meegerekend . Te denken valt hierbij aan kosten van ziekteverzuim, uitkeringen, verlies van (werkzame) levensjaren, voorzieningengebruik (WMO).”
8. Bent u het eens met deze stelling in het advies van de GGD Rotterdam-Rijnmond? Indien ja, bent u bereid de gezondheidsparagraaf in de nader op te stellen nieuwe MKBA met betrekking tot de voorgenomen ontwikkeling van RTHA uit te breiden met de schadeposten voor de volkgezondheid die de stellers van het advies opsommen?
De gemeente Rotterdam is voor 2,2 procent eigenaar van de Royal Schiphol Group N.V. Als mede-eigenaar van deze onderneming kan de gemeente invloed uitoefenen op keuzes die de directie van de onderneming maakt, bijvoorbeeld op aandeelhoudersvergaderingen die periodiek worden belegd. Ook kan de gemeente als mede-eigenaar wensen en zorgen uiten over het gevoerde beleid.
9. Bent u bereid uw rol als mede-eigenaar van de Royal Schiphol Group N.V. aan te wenden om de directie van deze onderneming te informeren dat u het een verkeerde keuze vindt als zij in de hoedanigheid van initiatiefnemer van een voorgenomen ontwikkeling opdracht geeft tot het uitvoeren van een MKBA? Indien nee, waarom niet?
10. Bent u bereid uw rol als mede-eigenaar van de Royal Schiphol Group N.V. aan te wenden om wensen en zorgen vanuit de Raad ten aanzien van de kosten en baten van de voorgenomen ontwikkeling van RTHA kenbaar te maken? Indien nee, waarom niet?
1 https://www.ecorys.nl/sites/default/files/Ecorys%20%282015%29%20MKBA%20ontwikkeling%20Rotterdam-The%20Hague%20Airport.pdf
2 https://www.neo-observatory.nl/site/wp-content/uploads/2018/07/PDF-135.pdf
3 https://www.ggdrotterdamrijnmond.nl/gezond-leven-wonen/vliegverkeer/2017-005_GGD_advies_over_mogelijke_uitbreiding_RTHA.PDF
Indiendatum:
jul. 2018
Antwoorddatum: 18 sep. 2018
1. Wat vindt u ervan als initiatiefnemers van een ontwikkeling in deze hoedanigheid opdracht geven tot een MKBA?
"Als initiatiefnemer is de luchthaven verplicht de aanvraag voor een nieuw luchthavenbesluit te onderbouwen. Een MKBA is een gebruikelijk onderdeel van een dergelijke onderbouwing. Het college acht het daarom een taak van de luchthaven om te zorgen voor een goede MKBA. De luchthaven laat de MKBA opstellen door externe, deskundige adviseurs. Daarna toetst de minister van Infrastructuur en Waterstaat - het bevoegd gezag voor het nieuwe luchthavenbesluit - de MKBA aan de geldende richtlijnen. De minister laat de onderbouwing ook extern toetsen. Ook andere partijen volgen de MKBA kritisch. Voor haar oordeelsvorming neemt het college kennis van de MKBA, maar ook van de bevindingen van de externe toetsing en second opinions. Tot slot heeft het college altijd nog de mogelijkheid zelf extern advies in te winnen. Hierdoor heeft het college voldoende mogelijkheden om tot een eigenstandige oordeelsvorming te komen."
2. Wat is voor u de waarde van de uitkomst van een MKBA als deze in opdracht van de initiatiefnemers van een voorgenomen ontwikkeling is uitgevoerd?
"Zie antwoord vraag 1."
3. Bent u het eens met de onderzoekers dat de MKBA uit 2015 een aantal zwakheden kent die in de second opinion worden beschreven? Indien ja, welke zwakheden zijn er volgens u? Indien nee, waarom niet?
"De MKBA is in 2015 opgesteld. Inmiddels zijn daar drie second opinions over uitgebracht: de toetsen van Syconomy in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, de toetsen van de TU Delft in opdracht van de bewonersvertegenwoordigers in de Commissie Regionaal Overleg RTHA en de toets van NEO Observatory/Leobus in opdracht van de vereniging Bewoners Tegen Vliegtuigoverlast. Ook zijn sindsdien de werkwijzers voor het opstellen van dergelijke MKBA’s aangepast. Gezien deze ontwikkelingen acht het college de concept MKBA achterhaald. Een nieuwe of bijgestelde MKBA bij de aanvraag voor een nieuw luchthavenbesluit acht het college noodzakelijk. Daarin zouden nieuwe inzichten, feiten en second opinions moeten worden meegenomen. De directie van de luchthaven heeft aangegeven dat zij voor een aanvraag van een luchthavenbesluit de concept MKBA zal actualiseren. Het college zal een oordeel vormen over deze nieuwe MKBA op het moment dat deze beschikbaar komt en dit meenemen in eventuele besluitvorming. Het college zal al verschenen en nog te verschijnen second opinions en andere informatie hierbij betrekken."
4. Deelt u deze conclusie? Indien nee, waarom niet?
"Voor het antwoord verwijzen we naar het antwoord op vraag 3."
5. Bent u bereid een nieuwe MKBA uit te voeren naar de voorgenomen ontwikkeling van RTHA? Indien nee, waarom niet?
"Zoals hierboven vermeld is een geactualiseerde MKBA noodzakelijk. Het is aan de luchthaven hier opdracht toe te geven."
6. Bent u bereid het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat te verzoeken een nieuwe MKBA uit te voeren naar de voorgenomen ontwikkeling van RTHA? Indien nee, waarom niet?
"Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat toetst de MKBA aan de geldende richtlijnen. Het is aan de luchthaven de actualisering te verzorgen."
7. Bent u bereid maatschappelijke kosten en baten als gevolg van afwijkingen in vliegroutes en het jaarlijks aantal nachtvluchten nader te laten beschouwen in een nieuwe MKBA met betrekking tot de voorgenomen ontwikkeling van RTHA? Indien nee, waarom niet?
"Verwijzend naar de antwoorden op de vragen 1, 3 en 5 stelt het college niet zelf een MKBA op. De RTHA dient de MKBA te actualiseren met medeneming van deze adviezen en conform de geldende richtlijnen Bij het bepalen van de geluidseffecten wordt daarbij gekeken naar de vliegpatronen zoals die zich in praktijk voordoen."
8. Bent u het eens met deze stelling in het advies van de GGD Rotterdam-Rijnmond? Indien ja, bent u bereid de gezondheidsparagraaf in de nader op te stellen nieuwe MKBA met betrekking tot de voorgenomen ontwikkeling van RTHA uit te breiden met de schadeposten voor de volkgezondheid die de stellers van het advies opsommen?
"De GGD Rotterdam-Rijnmond is een belangrijke adviseur van het college Het college vertrouwt derhalve op de adviezen van de GGD Rotterdam-Rijnmond. Het advies van de GGD is destijds door het college meegenomen in zijn besluit over het advies van de Bestuurlijke Regiegroep Rotterdam The Hague Airport aan de toenmalige staatssecietaris van Infrastructuur en Milieu (bijlage bij brief aan de gemeenteraad kenmerk 17bb7696 d.d. 25 oktober 2017). Voor het overige verwijzen wij naar de antwoorden op de vragen 3 en 5. Verwijzend naar de antwoorden op vraag 1 en 3 vinden wij het noodzakelijk dat de geactualiseerde MKBA ook ingaat op het advies van de GGD. De geactualiseerde werkwijzer voor MKBA’s6 gaat ook in op de waardering van de effecten op de gezondheid."
9. Bent u bereid uw rol als mede-eigenaar van de Royal Schiphol Group N.V. aan te wenden om de directie van deze onderneming te informeren dat u het een verkeerde keuze vindt als zij in de hoedanigheid van initiatiefnemer van een voorgenomen ontwikkeling opdracht geeft tot het uitvoeren van een MKBA? Indien nee, waarom niet?
"Nee, hiervoor verwijzen wij naar het antwoord op vragen 1 en 2."
10. Bent u bereid uw rol als mede-eigenaar van de Royal Schiphol Group N.V. aan te wenden om wensen en zorgen vanuit de Raad ten aanzien van de kosten en baten van de voorgenomen ontwikkeling van RTHA kenbaar te maken? Indien nee, waarom niet?
"De directie van RTHA is voor ons het eerste aanspreekpunt waarmee wij met enige regelmaat, al dan niet in BRR verband, over de ontwikkeling van RTHA overleggen en aan wie wij ook onze zorgen en wensen kenbaar maken. Gegeven het aandeelhouderschap van de gemeente Rotterdam in de Schiphol Group (waar RTHA onderdeel van is) brengt het college onderwerpen die specifiek betrekking hebben op RTHA in bij de jaarlijkse gesprekken die zij met de bestuurders van de Schiphol Group voert over de (tussentijdse) resultaten van de vennootschap."
Wij staan voor:
Interessant voor jou
Raadsvragen: Illegale en giftige mengsels in Rotterdamse stookolie
Lees verderRaadsvragen: Hogere financieringslasten Feyenoord City
Lees verder