Raads­vragen: Tijd voor een eerlijke bank

Indiendatum: jul. 2018
Antwoorddatum: 28 aug. 2018

1. Wat vindt u ervan dat de bank van de gemeente Rotterdam misstanden in de palmoliesector financiert?

"Palmolie is olie uit de palmvrucht, die voornamelijk in Azië groeit. Palmolie is een essentieel ingrediënt voor veel alledaagse producten en niet meer weg te denken uit onze supermarkten. Palmolie zit bijvoorbeeld in cosmetica, soepen, pizza, babyvoeding, chocolade, brood, schoonmaakmiddelen, maar kan ook dienst doen als brandstof en nog veel meer. ABN AMRO, de huisbank van de gemeente Rotterdam heeft klanten in verschillende onderdelen van de productieketen van de palmoliesector. Bij navraag inzake het beleid van ABN AMRO betreffende palmolie, geeft de bank aan alert te zijn op de duurzaamheidsrisico’s die gepaard gaan met de activiteiten van de klant. De bank geeft aan dat de misstanden die Milieudefensie noemt (ontbossing, landroof en mensenrechtenschendingen) dermate ernstig zíjn dat bedrijven die dergelijke misstanden ten toon spreiden in beginsel geen klant bij de bank kunnen worden; deze activiteiten staan op de zogenaamde uitsluitingenlijst van de bank.

Verder stelt ABN AMRO een uitgebreid eisenpakket aan klanten in de agri-commodities sector, waar de palmoliesector onder valt. Zo eist de bank onder andere een lidmaatschap van de Roundtable for Sustainable Palm Oil (RSPO) van al haar klanten in de palmoliesector. De RSPO is een samenwerkingsverband tussen diverse belanghebbenden in de palmolieketen die zich gezamenlijk hard maken voor duurzame palmolie. De RSPO heeft een aantal criteria gedefinieerd, die er voor moeten zorgen dat palmolie zo duurzaam mogelijk wordt geproduceerd. Wanneer bestaande klanten van de bank onverhoopt niet meer aan het duurzaamheidsbeleid van de bank voldoen, start de bank een verbetertraject. Dit traject heeft als doel de klant binnen afzienbare tijd weer aan het beleid van de bank te laten voldoen.

Naast deze directe vorm van verduurzaming van de sector, werkt de bank ook indirect aan allerlei initiatieven. Zo is de bank samen met de andere Nederlandse banken, het Ministerie van Financiën, het Ministerie van Buitenlandse Zaken en een aantal NGOs, onder leiding van Jacqueline Cramer en de SER, onderdeel van een samenwerkingsverband met als doel een materiële, positieve impact op mensenrechten te hebben, specifiek gerelateerd aan de activiteiten van de klanten van de Nederlandse banken. Dit jaar verwachten de partijen naast de individuele afspraken gezamenlijk een aantal nieuwe rapportages te publiceren waarin duidelijk wordt welke stappen banken nog meer gaan nemen om mensenrechtenschendingen tegen te gaan. De rapportages richten zich onder andere op de palmoliesector.

Ons college acht de inspanningen van de bank passend bij de vaak indirecte rol die de bank heeft in de palmoliesector."

2. Hoe rijmt u de rol van de gemeente Rotterdam als klant van een bank die misstanden financiert met het nemen van maatschappelijke verantwoordelijkheid?

"Zie beantwoording vraag 1."

3. Bent u bereid aan de bank van de gemeente toelichting te vragen op de rol van deze bank in het financieren van voornoemde misstanden? Indien nee, waarom niet?

"Ja, die toelichting is verwerkt in de beantwoording van vraag 1."

4. Op welke wijze borgt u waardeoordelen over de bedrijfsvoering van de bank waar de gemeente zaken mee doet in de aanbesteding van bankdiensten?

"Er is momenteel geen sprake van een lopende aanbesteding van bankdiensten. Bij een toekomstige aanbesteding zal worden beoordeeld hoe binnen de aanbestedingskaders het duurzaamheidsprofiel van de aanbieder mee kan worden genomen bij de selectie. Dan zal ook worden bepaald of en hoe dergelijke aspecten binnen de kaders van de Aanbestedingswet worden geborgd."

5. Stelt u dat het uitsluiten van investeringen in misstanden in de palmoliesector als bindende voorwaarde in een aanbestedingsprocedure voor bankiersdiensten kan worden opgenomen? Indien nee, waarom niet?

"De Aanbestedingswet bepaalt dat eisen en criteria altijd in verband moeten staan tot de ínhoud van de opdracht/overeenkomst. Dwingende voorwaarden over de wijze waarop een leverancier andere klanten bedient, hebben geen relatie met de dienstverlening aan de gemeente en zijn om die reden niet toegestaan. Alleen wanneer de leverancier zelf de wet- en regelgeving overtreedt kan op grond van de in de Aanbestedingswet vastgelegde uitsluitingsgronden besloten worden om een overeenkomst niet aan een leverancier te gunnen."

6. Welke Nederlandse banken scoren volgens u goed op diverse indices waar het duurzaamheid en eerlijke handel betreft en die ook voldoen aan het vereiste van kredietwaardigheid zoals bepaald in de Wet financiering decentrale overheden?

"Het is ons niet duidelijk welke "diverse indices” worden bedoeld door de vragensteller. Op de zogenaamde “eerlijke geldwijzer” wordt een aantal banken beoordeeld. Dit betreft de ABN AMRO, ING, Rabobank, Volksbank (ASN en SNS), Triodos, NIBC, en Van Lanschot. ABN AMRO scoort op deze lijst het beste van de grootbanken. Banken dienen minimaal een ‘single A-rating’ te hebben willen zij bankdiensten verzorgen voor de gemeente Rotterdam. Van Lanschot, NIBC en Triodos voldoen niet aan deze eis. De eerste twee omdat de rating onvoldoende is en Triodos omdat deze bank geen rating heeft. De grootbanken, evenals de sectorbanken Bank Nederlandse Gemeenten en Nederlandse Waterschapsbank, voldoen wel aan deze vereiste.

Een andere, internationale beoordeling is de Dow Jones Sustainable Index (DJSI), een wereldwijde duurzaamheidsbeoordeling. De DJSI wordt als benchmark gebruikt door beleggers die duurzaamheid een belangrijke overweging vinden voor de samenstelling van hun portefeuilles. ABN AMRO kwam in 2017 uit op 91 punten van de 100, waarmee zij wereldwijd behoort tot de top 50Zo van de sector 'Banken'."

7. Bent u bereid voor een bank te kiezen die hoog scoort op indices met betrekking tot duurzaamheid en eerlijke handel en aan het vereiste van kredietwaardigheid voldoet? Indien nee, waarom niet?

"Een toekomstige aanbesteding zal conform de daarvoor geldende regels worden uitgevoerd. Het vooraf formuleren van de criteria op allerlei gebieden (zoals ook het kunnen verwerken van grote volumes aan betalingsverkeer) en het toekennen van gewicht aan dit type maatschappelijke criteria hoort hier ook bij. Op basis van de uitkomsten van de aanbesteding zal de bank die het beste scoort gekozen worden."