Raads­vragen: Problemen door lang­durige droogte

Indiendatum: 11 aug. 2022

Geacht college,

Het is gortdroog. Dit effect van klimaatverandering heeft grote consequenties voor het leven in de stad: mens, dier, bomen en planten. Onze fractie heeft de afgelopen tijd meldingen ontvangen van situaties waarbij watervogels moeite ondervinden van oppervlaktewater (sloot, singel, plas, et cetera) naar de walkant te geraken door de lage waterstand, in die gevallen dat er beschoeiing of een damwand is aangebracht. Dit is een harde afscheiding die soms zorgt voor onoverbrugbaar hoogteschil voor vooral jonge watervogels. Een bijkomend probleem is dat zogenoemde eendentrapjes vaak ontbreken. Dit zijn trapjes die watervogels kunnen gebruiken om al lopend aan wal te komen.

1. Herkent u dat watervogels bij een lage waterstand en met bepaalde omgevingsfactoren zoals aanwezigheid van beschoeiing of damwand moeilijk uit het water kunnen komen? Indien nee, waarom niet?

2. Wat gaat u doen voor de watervogels die het moeilijk hebben aan wal te komen door de lage waterstand?

3. Wat doen de drie waterschappen die Rotterdam telt? Zorgen zij in tijden van droogte voor extra toevoer om de waterstand op peil te houden? En maakt u hier met de waterschappen afspraken over?

Het college vond ons idee voor het standaard inrichten van wateromgevingen met eendentrapjes niet nodig, bleek tijdens beraadslaging over de Nota dierenwelzijn in 2019. Onze motie[1] het college te verzoeken altijd trapjes te plaatsen in Rotterdamse wateren werd tijdens deze beraadslaging verworpen, op advies van het college.

4. Bent u alsnog bereid eendentrapjes te plaatsen in alle oppervlaktewateren waar de gemeente eigenaar van is, teneinde te voorkomen dat een lage waterstand voor problemen zorgt bij watervogels? Indien nee, waarom niet?

Jonge eenden kunnen door hoogteverschil moeilijk van het water naar de wal komen, worden vervolgens moe en vallen ten prooi aan roofdieren. Dit schaadt een gezonde instandhouding van soorten. Wij hebben het college op een eerder moment gevraagd[2] of zij dat beschouwt als natuurlijke selectie, omdat er immers een mensenkeuze (beschoeiing, damwand) aan ten grondslag ligt. Het negatieve effect van een dergelijke harde afscheiding neemt toe naarmate de waterstand lager ligt, bijvoorbeeld door toedoen van droogte.

5. Ziet u voorkomende problemen van watervogels bij het niet aan wal kunnen geraken deels als gevolg van uw eigen keuzes? Indien nee, waarom niet? Indien ja, wat gaat u doen?

Ook bomen hebben het zwaar. Zo krijgen wij melding van jonge bomen die op sterven na dood lijken, bijvoorbeeld op de Sint-Jacobsplaats in Stadsdriehoek. Bijgaand hebben wij een foto van een dergelijke jonge boom toegevoegd. Een paar jaar geleden ging de gemeente jonge bomen langs om hen van extra water te voorzien; zie bijgevoegd een foto van hoe dat op de Statenweg in Blijdorp gebeurde.

6. Herkent u dat veelal jonge bomen het momenteel ontzettend zwaar hebben door de droogte? Indien nee, waarom niet?

7. Weet u waar in de stad bomen staan die op basis van soort of leeftijd door droogte meer in de problemen komen? Houdt u een administratie bij van aanplant en soorten in het gemeentelijk bomenareaal?

8. Welk beleid heeft u om – vooral jonge – bomen door tijden van droogte te helpen? En bij welk kritiek moment gaat u over tot het voorzien van water aan bomen?

9. Heeft u de afgelopen tijd de bomen water gegeven zoals dat tijdens voorgaande droogte ook gebeurde?

Droogte zoals we die deze zomer ervaren, is een direct gevolg van klimaatverandering. De gemeente is reeds op de hoogte. In het jaarverslag[3] van de gemeente over 2019 stond over groen het volgende:

“Klimaatinvloeden zoals hitte en droogte hebben steeds meer invloed op het onderhoud in de buitenruimte. Effecten van deze invloeden op de kwaliteit van het groen zijn niet altijd te voorspellen. Afgelopen jaar zijn hierdoor extra herstel werkzaamheden gedaan in verband met de schade door de droogte in het jaar 2018. Hierbij valt te denken aan extra snoeironde platanen in verband met dood hout en extra inboet van verdroogde planten.”

Schade als gevolg van droogte is dus klimaatschade. Allerlei schadeposten kunnen bij een tekort aan water ontstaan, zoals het schade aan het groen, verzakkingen (zinkgaten), bodemdaling (riolen) en de funderingen van gebouwen. In 2020 deden wij per motie een poging in de financiële verantwoording van de gemeente per kalenderjaar een overzicht van de geleden klimaatschade te krijgen, teneinde urgentie te kweken iets aan de klimaatcrisis te doen. Helaas heeft deze motie het niet gehaald.

10. Welke schade lijdt de gemeente deze zomer als gevolg van de droogte? Welke (herstel)werkzaamheden worden momenteel uitgevoerd als gevolg van de droogte en anticipeert u op kosten die op een later moment voortkomen uit deze periode?

11. Houdt u een overzicht bij van alle gemaakte kosten die verband houden met klimaatschade?

12. Bent u bereid in de financiële verantwoording van de gemeente klimaatschade expliciet te benoemen, bijvoorbeeld middels een paragraaf per ingang van de jaarstukken over 2022?

Wij zien uw beantwoording met belangstelling tegemoet.

[1] https://gemeenteraad.rotterdam.nl/Reports/Document/127b9729-2071-4736-bea2-9fca9443a0f0?documentId=69d9053e-c270-41f1-81ef-779c2fc37317

[2] https://gemeenteraad.rotterdam.nl/Reports/Document/b31a8ca9-3c58-4a0a-825a-0060f56766db?documentId=3fdd6ff5-5aa4-46dd-a1e2-8cc35da498fd

[3] https://www.watdoetdegemeente.rotterdam.nl/jaarstukken2019/programmas/beheer-van-de-stad/openbaar-groen-en-(openlu/