Raadsvragen: Werkwijze politie met betrekking tot de klimaatbeweging

Vragen
Raadsvragen: Werkwijze politie met betrekking tot de klimaatbeweging

Vragen Antwoorden

Indiendatum: jun. 2019

Geacht college,

In NRC van dinsdag 4 juni jongstleden staat een artikel^¹ over de politie die klimaatactivisten benadert om informant te worden. De politie probeert met deze werkwijze informatie in te winnen over op handen zijnde acties in de klimaatbeweging, klaarblijkelijk omdat ze vreest voor verstoring van de openbare orde.

1. Wat vindt u ervan dat de politie klimaatactivisten benadert om informant te worden?

2. Vreest u net als de politie voor verstoring van de openbare orde door acties van de klimaatbeweging? Indien ja, waarom?

De gemeenteraadsfractie van de Partij vindt het laakbaar als deze werkwijze van de politie ook in Rotterdam wordt toegepast. Zolang de wet wordt gerespecteerd, heb je namelijk het recht om anoniem en vrij van last door het leven te gaan.

3. Weet u of agenten van de Eenheid Rotterdam van de politie klimaatactivisten benaderen om informant te worden? Indien nee, bent u bereid dit na te gaan?

Op 18 oktober 2018 heeft de Raad het veiligheidsprogramma^² van de gemeente Rotterdam voor de periode 2018-2023 vastgesteld. In dit veiligheidsprogramma doet de gemeente uit de doeken hoe zij polarisatie wil bestrijden, bijvoorbeeld door gebruik te maken van 'sleutelpersonen'. In het programma staat de volgende passage over het tegengaan van ontwrichtende activiteiten:

“Waar nodig nemen we een faciliterende rol aan en ondersteunen we sleutelpersonen en gemeenschappen bij het de-escaleren en het in goede banen leiden van de noodzakelijke gesprekken.”

4. Stelt u dat klimaatactivisme een vorm van polarisatie is, indachtig het veiligheidsprogramma van de gemeente?

5. Stelt u dat het benaderen van klimaatactivisten door de politie in overeenstemming is met staand beleid om polarisatie tegen te gaan? Indien ja, beschouwt u sommige van de activisten in de klimaatbeweging als de 'sleutelpersonen' waar het veiligheidsprogramma over rept?

6. Onderneemt u zelf actie in het tegengaan van vermeende polarisatie door klimaatactivisten? Indien ja, hoe doet u dat?

Het veiligheidsprogramma van de gemeente teert onder andere op het zogenoemde Dreigingsbeeld Rotterdam, dat mogelijke ontwrichting van de Rotterdamse samenleving beter in kaart dient te brengen. Het Dreigingsbeeld Rotterdam wordt opgesteld door de Eenheid Rotterdam van de politie.

7. Weet u of klimaatactivisme voorkomt in de rapportages van Dreigingsbeeld Rotterdam? Indien ja, welke dreiging gaat uit van klimaatactivisme in Rotterdam?

8. Stelt u dat van klimaatactivisme in Rotterdam een toenemende dreiging uitgaat? Indien ja, waaruit blijkt dat?

In een ingezonden brief^³ in NRC van 4 juni 2019 doen drie personen uit de klimaatbeweging verslag van hun contact met functionarissen die voor niet nader geduide overheidsdiensten werken, mogelijk de politie. Zo schrijven zij over de werkwijze van deze functionarissen:

“Een van ons werd gevolgd op weg naar zijn werk en in de bus aangesproken. Een ander kreeg een brief thuis en werd in zijn voortuin verrast met een bezoekje van twee geheim agenten. Waarom hij nog niet had gereageerd op de brief. En bij weer een ander stonden twee agenten in burger opeens voor de deur. De agenten vertelden dat ze op het politiebureau werkten, op een afgesloten afdeling waar ook de politie niet bij kan. Deze afdeling, de inlichtingendienst, onderhoudt nauwe banden met de AIVD.”

Voorts geven de briefschrijvers aan dat betrokken functionarissen beschikten over details die ze hebben verkregen vanuit sociale media, hetgeen doet vermoeden dat ze al langer in de gaten worden gehouden. Overigens is het onduidelijk of de functionarissen voor de politie werken, want volgens de briefschrijvers wilden zij hun identiteit niet prijsgeven en bedienden ze zich van valse legitimatie. Wel wordt in het eerder genoemde artikel gesproken over de overheidsdiensten Dienst Regionale Inlichtingen Organisatie (DRIO) en Team Openbare Orde Inlichtingen (TOOI), waar wij nog niet eerder van hebben gehoord.

9. Wat vindt u van de werkwijze van de functionarissen zoals door de briefschrijvers omschreven?

Een van de opstellers van de eerder genoemde ingezonden brief is een politicus uit Rotterdam, een lokale volksvertegenwoordiger met een mandaat van de Rotterdammers om het goede te doen voor het algemeen belang. Wij vinden het ernstig als blijkt dat deze persoon in zijn hoedanigheid als volksvertegenwoordiger is benaderd door de politie om informant te worden en meer algemeen wordt gevolgd.

10. Weet u of deze persoon in zijn hoedanigheid als lokale volksvertegenwoordiger is benaderd en wordt gevolgd door overheidsdiensten, mogelijk de politie? Indien ja, wat vindt u hiervan? Indien nee, bent u bereid dit uit te zoeken?

11. Weet u of er nog meer lokale volksvertegenwoordigers in Rotterdam zijn benaderd en/of zijn of worden gevolgd door functionarissen van overheidsdiensten? Indien nee, bent u bereid dit uit te zoeken?

1 https://www.nrc.nl/nieuws/2019/06/04/hoe-de-politie-informanten-werft-onder-klimaatactivisten-a3962613

2 https://rotterdam.raadsinformatie.nl/document/6913050/1/s18bb008077_1_51417_tds

3 https://www.nrc.nl/nieuws/2019/06/04/inlichtingendienst-stop-je-intimiderende-bezoekjes-a3962612

Indiendatum: jun. 2019
Antwoorddatum: 16 jul. 2019

1. Wat vindt u ervan dat de politie klimaatactivisten benadert om informant te worden?

"Het college heeft geen mening over activiteiten die door de politie binnen de grenzen van de wet worden verricht."

2. Vreest u net als de politie voor verstoring van de openbare orde door acties van de klimaatbeweging? Indien ja, waarom?

"Nee, het college is in algemene zin niet bevreesd voor acties die worden uitgevoerd door maatschappelijke organisaties en bewegingen. We hebben echter gezien dat ook vanuit de klimaatbeweging acties hebben plaatsgevonden, die tot ongeregeldheden hebben geleid. Daar zijn wij alert op."

3. Weet u of agenten van de Eenheid Rotterdam van de politie klimaatactivisten benaderen om informant te worden? Indien nee, bent u bereid dit na te gaan?

"Over deze concrete casus doet de politie geen mededelingen. In algemene zin heeft de politie de taak om voorbereid te zijn op mogelijke verstoringen van de openbare orde als gevolg van ontwikkelingen in de samenleving.

Om dat te kunnen doen is een goede informatiepositie noodzakelijk. Het benaderen van mensen met de vraag of zij willen samenwerken met de politie is één van de mogelijkheden om een goede informatiepositie te verkrijgen. Zie tevens de beantwoording van vraag 9."

4. Stelt u dat klimaatactivisme een vorm van polarisatie is, indachtig het veiligheidsprogramma van de gemeente?

"De gemeente heeft aandacht voor verschillende gepolariseerde thema’s. Klimaatactivisme an sich zien wij niet als een bron van polarisatie in Rotterdam. Indien er signalen zijn dat het klimaatactivisme in Rotterdam zorgt voor verscherpte polarisatie, kan de gemeente hier aandacht aan besteden. Daar is op dit moment geen sprake van."

"Nee. Voor de gemeente is een netwerk van sleutelpersonen van cruciaal belang bij het signaleren van oplopende spanningen. Zij pikken signalen vaak snel op, doordat zij weten wat bij hun achterban speelt. Het zijn van sleutelpersoon geschiedt op vrijwillige basis. De gemeente heeft thans geen sleutelpersonen die zich als zodanig bevinden in de klimaatbeweging."

6. Onderneemt u zelf actie in het tegengaan van vermeende polarisatie door klimaatactivisten? Indien ja, hoe doet u dat?

"Nee."

7. Weet u of klimaatactivisme voorkomt in de rapportages van Dreigingsbeeld Rotterdam? Indien ja, welke dreiging gaat uit van klimaatactivisme in Rotterdam?

"In de op 28 september 2017 verschenen versie van het Dreigingsbeeld Rotterdam wordt geen aandacht besteed aan klimaatactivisme."

8. Stelt u dat van klimaatactivisme in Rotterdam een toenemende dreiging uitgaat? Indien ja, waaruit blijkt dat?

"Het is ons niet ontgaan dat klimaatactivisme, meestal in vreedzame vormen, in Nederland in opkomst is. Ook hebben zich diverse acties voorgedaan in Nederland waarbij de openbare orde werd verstoord en/of de grens van het toelaatbare werd overschreden. In onze regio hebben er acties plaatsgevonden, die tot ongeregeldheden hebben geleid."

9. Wat vindt u van de werkwijze van de functionarissen zoals door de briefschrijvers omschreven?

"Over deze concrete casus kunnen geen mededelingen worden gedaan.

In het algemeen geldt dat burgers, waaronder activisten, in beeld kunnen komen bij de politie als zij strafbare feiten plegen of beramen of de openbare orde verstoren of dreigen te verstoren. Daarnaast kunnen zij in beeld komen bij de politie als zij activiteiten ontplooien of dreigen te ontplooien die een bedreiging vormen voor de nationale veiligheid en democratische rechtsorde.

Het Team Openbare Orde Inlichtingen draagt, als onderdeel van de Dienst Regionale Informatieorganisatie, bij aan het informatiebeeld op basis waarvan daadwerkelijke handhaving van de openbare orde plaatsvindt. Dit heeft bij evenementen en demonstraties niet alleen een eventueel repressief karakter ten aanzien van de deelnemers, maar dient evenzeer de waarborging van de vrijheid van meningsuiting en vrijheid van demonstratie.

De politie mag gebruik maken van informanten die zichzelf hebben gemeld, maar het is de politie ook toegestaan mensen actief hiervoor te benaderen. Er zijn op voorhand geen algemene wettelijke beperkingen gesteld wie door de politie benaderd mag worden. Dit kunnen ook burgers zijn die actief zijn in de politiek. De eventuele medewerking van een burger gebeurt altijd op basis van vrijwilligheid en na een gezamenlijke afweging van alle relevante factoren, waaronder veiligheidsrisico’s. Artikel 3 van de Politiewet is altijd de grondslag voor de inwinning ten behoeve van de openbare orde en is in veel gevallen ook de grondslag voor (de eerste fase van de) inwinning ten behoeve van de opsporing. Benaderingen van en gesprekken met informanten vinden altijd plaats op basis van vrijwilligheid. Er wordt geen ongeoorloofde druk uitgeoefend op de informant ter verkrijging van informatie."

"Over individuele situaties kunnen geen uitspraken worden gedaan."

"Het college kan geen uitspraken doen over vertrouwelijke activiteiten van overheidsdiensten."