Raadsvragen: Rotterdams profiel van het Wereldmuseum

Vragen
Raadsvragen: Rotterdams profiel van het Wereldmuseum

Vragen Antwoorden

Indiendatum: 6 dec. 2023

Geacht college,

Sinds 4 oktober 2023 dragen het Tropenmuseum in Amsterdam, Afrika Museum in Berg en Dal en Museum Volkenkunde in Leiden dezelfde naam: Wereldmuseum. Voorheen was dit het Nationaal Museum van Wereldculturen (NMvW).

Wereldmuseum Rotterdam is in 2017 een samenwerkingsverband met het toenmalige NMvW aangegaan. Het Wereldmuseum is nooit toegetreden tot het NMvW en dus niet gefuseerd met de genoemde musea. De gemeente Rotterdam subsidieert het Wereldmuseum Rotterdam jaarlijks met 5.290.000 miljoen euro, blijkt uit het cultuurplan dat eind 2020 is vastgesteld[1].

Wij hebben enkele vragen over de ontwikkeling en de toekomst van het Wereldmuseum Rotterdam.

1. Het NMvW eigent zich de naam ‘Wereldmuseum’ toe waar het misschien geen eigenaar van is. Van wie was de naam ‘Wereldmuseum? En wie is nu de eigenaar? En hoe is dit proces gegaan?

In november 2016 werd onze motie ‘Behoud Rotterdamse signatuur Wereldmuseum’[2] aangenomen in de gemeenteraad. Hiermee hebben het college én museumdirectie zich gecommitteerd aan een ‘Rotterdams karakter’ en een ‘Rotterdams profiel’ van het Wereldmuseum als onderdeel van de samenwerkende musea. In 2017 beloofde het NMvW in een persbericht[3] dat het Wereldmuseum ‘een zelfstandige stichting’ zou blijven. Er staat: “Het Wereldmuseum blijft zoals zelfstandige stichting een Rotterdams museum (…)”.

2. Vindt het college dat er door het Wereldmuseum goed invulling wordt gegeven aan deze motie? Indien ja, kunt u dit toelichten?

Verder hebben wij enkele vragen over het jaarverslag en de jaarrekening 2022[4] van het Wereldmuseum Rotterdam. In de jaarrekening staat op bladzijde 34 over de bezoldiging van (voormalige) bestuurders en leden van de raad van toezicht van het Wereldmuseum Rotterdam het volgende:

“Op basis van de samenwerkingsovereenkomst die tussen NMVW en WM is overeengekomen wordt de directeur gedetacheerd door NMVW bij het WM’. Op 1 mei 2017 toen de samenwerking geformaliseerd werd had het NMVW één directeur en er was een adjunct-directeur. In 2022 waren er twee directeuren, te weten Marieke van Bommel en Wayne Modest.”

Op bladzijde 52 worden in de staat van baten en lasten over personeelslasten de ‘Doorbelaste personeelskosten Nationaal Museum van Wereldculturen’’ opgevoerd ten bedrage van €693.688 euro. Dat komt bovenop ‘Loonkosten’ van €1.466.937 en ‘Uitzendkrachten’ van €455.334. Het is onduidelijk hoe die ‘Doorbelaste personeelskosten’ zijn samengesteld. In elk geval lijken ze het salaris van beide directeuren te bevatten. Of hier ook andere posten onder vallen, is ons niet duidelijk.

3. Kunt u over bovenstaande passages een toelichting dan wel specificatie geven?

4. Kunnen wij concluderen dat beide directeuren (van het NMvW) worden betaald met subsidie van de gemeente Rotterdam? Indien nee, waarom niet? Indien ja, waarom is dit?

Op bladzijde 4 van het jaarverslag staat:

"Ook zetten we het intensieve dekolonisatie werk [sic] aan onze thesaurus voort, waarbij gevoelige termen met een koloniale herkomst in de database worden verwijderd”.

Deze zin wekt de indruk dat het dekolonisatiewerk wordt uitgevoerd door museumpersoneel in Rotterdam. Op bladzijde 11 staat echter:

“Voor de registratie en documentatie van de collectie profiteert het Wereldmuseum van projecten die worden uitgevoerd op de data binnen het gehele collectiemanagementsysteem. Zo werd er vorig jaar intensief gewerkt aan het dekoloniseren van onze gezamenlijke thesaurus (termenlijst).”

Op de website[5] van het Wereldmuseum kan niet direct naar objecten worden gezocht. Hiervoor wordt doorverwezen naar een algemene website[6] van het gehele Wereldmuseum (de vestigingen in Amsterdam, Leiden, Berg en Dal en Rotterdam).

5. Kan worden aangegeven hoeveel concrete objectrecords zijn gewijzigd door onderzoek of werkzaamheden verricht door medewerkers in Rotterdam?

Op bladzijde 5 wordt er melding gemaakt van in totaal 49.196 bezoekers waarvan 40.156 betalende bezoekers en 11.135 leerlingen die het museum fysiek hebben bezocht. Het ‘Rotterdamse karakter’ van het museum zou naar voren komen in de wisseltentoonstellingen, maar er is niet aangegeven hoeveel bezoekers de wisseltentoonstellingen trokken. Vermoedelijk zijn deze wisseltentoonstellingen goeddeels gefinancierd met gemeentelijke gelden.

6. Is het mogelijk een overzicht te verschaffen van het aantal bezoekers per wisseltentoonstelling in de afgelopen jaren? Indien nee, waarom niet?

7. Is het mogelijk per wisseltentoonstelling aan te geven in hoeverre deze mede gefinancierd zijn via aanvragen bij fondsen, hetzij in percentages, hetzij in concrete bedragen?

Op bladzijde 9 wordt er melding gemaakt van ophoging van de subsidie met €120.000.

8. Betreft dit een tijdelijke of structurele subsidie, kan de aard hiervan nader worden toegelicht?

Op bladzijde 11 staat: “Binnen de door de RCE beheerde website Collectie Nederland is op ons verzoek een ingang gecreëerd die toegang geeft tot de gezamenlijke volkenkundige collecties (…)."

9. Kan worden toegelicht wie wordt bedoeld met 'ons'? Gaat het hier om het Wereldmuseum (voorheen Nationaal Museum van Wereldculturen) of om personeel dat hoofdzakelijk werkt voor de locatie in Rotterdam?

Op bladzijde 11 staat ook:

"In 2022 werd een NWO Museumbeurs toegekend aan de conservator Afrika ten behoeve van haar herkomstonderzoek naar de geschiedenis van de Nederlandse Neder-Kongo collectie. Daar de genoemde conservator langere tijd aan Wereldmuseum Leiden (voorheen Museum Volkenkunde Leiden) verbonden is, is niet helder of diens herkomstonderzoek zich uitsluitend richt op de collectie vergaard door het vroegere Museum Volkenkunde Leiden, of dat hier ook de Afrikaanse collectie van het Wereldmuseum Rotterdam in ogenschouw wordt genomen.”

Op bladzijde 12 staat:

"Collectiemanagement werd in de zomer van 2022 geëxperimenteerd met een vakantiekrachten project. Acht studenten van de Reinwardt Academie werden geworven om gedurende een twee maanden durend programma op allerlei plekken in onze musea en depots werk uit te voeren op gebied van depotbeheer en registratie. Deze studenten werden ook ingezet voor de collectie Rotterdam."

Uit de omschrijving blijkt dat de acht studenten ook werkzaamheden verricht(t)en voor Wereldmuseum Amsterdam (voorheen Tropenmuseum) en Wereldmuseum Leiden (voorheen Museum Volkenkunde).

10. Wordt het collectiemanagement van het Wereldmuseum Rotterdam volledig uitgevoerd door studenten? Is het mogelijk aan te geven hoeveel personeelsleden en welke functies actief zijn op dit gebied in en voor het Wereldmuseum Rotterdam?

11. Zijn deze personeelsleden ook actief in de vestigingen Wereldmuseum Amsterdam (voorheen Tropenmuseum) en Wereldmuseum Leiden (voorheen Museum Volkenkunde)?

Op bladzijde 14 staat:

"Met belangstelling kijkt de Raad van Toezicht uit naar de ontwikkelingen rondom het Collectiecentrum en de nieuwe Merkstrategie."

Het Collectiecentrum wordt, uitgezonderd deze pagina's, nergens in het Jaarverslag genoemd.

12. Is het mogelijk toe te lichten wat dit Collectiecentrum behelst met specifieke aandacht voor de stad Rotterdam (wordt het centrum hier gevestigd?) en de gevolgen voor het Wereldmuseum Rotterdam op het vlak van huisvesting, personeel, tentoonstelling(sruimte), collectieregistratie en -beheer, etc.

In het jaarverslag van het Wereldmuseum worden de eigen inkomsten niet gespecificeerd.

13. Kunt u de eigen inkomsten specificeren?

In 2020 zei de toenmalige directeur per citaat in een artikel[7] in De Havenloods: “Stapsgewijs willen we naar honderdduizend bezoekers per jaar.”

14. Vindt u dit bezoekersaantal reëel en hoe wordt hier uitvoering aan gegeven?

15. Wordt dit aantal van honderdduizend bezoekers onderschreven door de huidige directie?

Wij zien uw beantwoording met belangstelling tegemoet.

[1] https://gemeenteraad.rotterdam.nl/Agenda/Document/23f6af39-78be-40e2-ba4d-f3f13992fa96?documentId=a5212118-a089-4b83-ad77-b4c71e1b95b7&agendaItemId=220ebc63-4e78-44f3-aecb-d511aafe1709

[2] https://rotterdam.raadsinformatie.nl/document/4812586/2/16bb9942

[3] https://rotterdam.wereldmuseum.nl/nl/samenwerking-met-nationaal-museum-van-wereldculturen

[4] https://rotterdam.wereldmuseum.nl/sites/default/files/2023-05/Jaarrekening%202022%20%28PDF%29%20Wereldmuseum%20Rotterdam.pdf

[5] https://rotterdam.wereldmuseum.nl/nl/over-wereldmuseum-rotterdam/onze-collectie

[6] https://collectie.wereldculturen.nl/