Raadsvragen: Private gebiedsontwikkeling Feyenoord City

Vragen
Raadsvragen: Private gebiedsontwikkeling Feyenoord City

Vragen Antwoorden

Indiendatum: jun. 2019

Geacht college,

De gemeenteraadsfractie van de Partij voor de Dieren in Rotterdam maakt zich al geruime tijd zorgen over de private gebiedsontwikkeling van Feyenoord City, in de eerste plaats omdat er deels openbare ruimte verdwijnt. Zo heeft de gemeente grond verkocht aan Stichting Gebiedsontwikkeling aan de Maas voor de ontwikkeling van Parkstad Zuid, als onderdeel van Fase 1 van de voorgenomen gebiedsontwikkeling^¹. Private gebiedsontwikkeling betekent dat er openbaar leefgebied wordt onttrokken aan de Rotterdammers.

1. Wat vindt u ervan dat er door private gebiedsontwikkeling in het plangebied van Feyenoord City openbaar leefgebied wordt onttrokken aan de Rotterdammers?

2. Waarom heeft u gekozen voor private gebiedsontwikkeling in het plangebied van Feyenoord City?

Het college heeft onlangs een duidelijke visie over de openbare ruimte opgesteld^². Deze visie spreekt zich evenwel niet uit over vervreemding van openbare ruimte aan privaatrechtelijke partijen, zoals dat voor een deel gebeurt in het plangebied van Feyenoord City. Wij willen graag weten in hoeverre het college instandhouding van de openbare ruimte ziet als een kerntaak van de gemeente.

3. In hoeverre beschouwt u instandhouding van de openbare ruimte tot een kerntaak van de gemeente?

Het is niet ondenkbaar dat de eigenaar van het gebied tijdens exploitatie van een eventueel nieuw stadion en bij oplevering van het maatschappelijk en commercieel programma voorwaarden stelt die bezoekers van het gebied beperken in hun vrijheid. Burgerrechten kunnen onder druk komen te staan. Of je straks in het plangebied nog bij zonsondergang met de hond een ommetje kunt maken of op een bankje een boek kunt lezen, is overgeleverd aan de afspraken die de gemeente met de eigenaar maakt. Het is ons inziens zaak om bestaande vrijheden in het gebruik van en toegang tot de openbare ruimte te borgen in het toekomstige gebruik van en toegang tot het private plangebied van Feyenoord City, mocht deze gebiedsontwikkeling doorgang vinden.

4. Gaat u met privaatrechtelijke partijen afspraken maken over het gebruik van en toegang tot het plangebied van Feyenoord City? Indien nee, waarom niet?

5. Bent u bereid de afspraken over het gebruik van en toegang tot het plangebied van Feyenoord City ter vaststelling aan de Raad voor te leggen? Indien nee, waarom niet?

Voor de private gebiedsontwikkeling van Feyenoord City is een zogenoemde driepartijenovereenkomst ondertekend door de gemeente Rotterdam, Stadion Feijenoord N.V. en de Stichting Gebiedsontwikkeling aan de Maas. Deze stichting bestaat uit een aantal bedrijven die belang hebben bij de gebiedsontwikkeling. Er is tevens een raamovereenkomst opgesteld tussen de gemeente en de eerder genoemde stichting. De overeenkomsten zijn geheim verklaard. Door geheimhouding kunnen Rotterdammers niet nagaan hoe zij bij eventuele verwezenlijking van de plannen toegang hebben tot het gebied, terwijl zij met de gemeentelijke investering in het plangebied wel meebetalen. Zoals altijd schermt het college met de belangen van de gemeente om zo geheimhouding te kunnen rechtvaardigen.

6. Waarom zou volgens u openbaarmaking van de driepartijenovereenkomst en de raamovereenkomst ten bate van de private gebiedsontwikkeling van Feyenoord City de belangen van de gemeente schaden?

7. Vindt u dat Rotterdammers het recht zouden moeten hebben te weten wat er gebeurt met openbare ruimte als deze wordt verkocht aan een commerciële partij? Indien nee, waarom niet?

Met de gemeentelijke investering in Feyenoord City is ook een fors bedrag gemoeid met de aanleg van infrastructuur en uitvoering van andere publieke werken. Het gaat hier om een bedrag van 35 miljoen euro. Dat bedrag kan nog oplopen.

8. Komt de investering in infrastructuur en andere publieke werken terecht in de openbare ruimte? Indien ja, hoe? Indien ja, welk deel van de investering in infrastructuur en publieke werken staat ten dienste van ontsluiting van het private plangebied van Feyenoord City en van het woonklimaat aldaar?

In de gemeentelijke positie ten aanzien van Feyenoord City staat dat Fase 3 maatschappelijke meerwaarde van het project vertegenwoordigt. Fase 3 van de private gebiedsontwikkeling betreft de realisatie van woningen en commerciële en maatschappelijke voorzieningen op de Sportcampus, te weten 'Kuip Park' en het zuidelijke gedeelte van De Strip. Deze fase volgt op de voorliggende fasen van de private gebiedsontwikkeling, maar verwezenlijking van de woningen en voorzieningen is zeker niet vanzelfsprekend. De bedrijven binnen Stichting Gebiedsontwikkeling aan de Maas zullen vooral kijken of het rendeert te investeren in het gebied. De projectorganisatie van Feyenoord City heeft de verwachtingen reeds sinds lange tijd getemperd door te wijzen op marktbehoefte in de toekomst. Maar zonder gebiedsontwikkeling in Fase 3 heeft de gemeentelijke investering in Feyenoord City evenwel veel minder maatschappelijke meerwaarde.

9. Heeft u in de driepartijenovereenkomst geborgd dat Fase 3 hoe dan ook doorgang vindt? Indien nee, verleent u nog altijd uw steun aan de gebiedsontwikkeling van Feyenoord City als Fase 3 geen doorgang vindt?

Private gebiedsontwikkeling heeft consequenties voor de buitenruimte. Zo wordt in de gemeentelijke positie ten aanzien van Feyenoord City^³ gesteld:

“Ten aanzien van het beheer heeft de gemeente als uitgangspunt dat de privaat aangelegde buitenruimte ook privaat beheerd wordt, tenzij er duidelijke argumenten zijn waarom dit anders te regelen.“

De gemeenteraadsfractie van de Partij voor de Dieren maakt zich zorgen over het beheer en de kwaliteit van de buitenruimte als dit aan privaatrechtelijke partijen wordt overgelaten. Die privaatrechtelijke partijen zouden een andere visie op beheer en kwaliteit van de buitenruimte kunnen hebben dan de gemeente Rotterdam. Bovendien dienen deze partijen hun eigen belang, niet het algemeen belang.

10. Hoe gaat u ervoor zorgen dat de buitenruimte in het plangebied van Feyenoord City op orde wordt gehouden?

11. Hoe gaat u ervoor zorgen dat het beheer en de kwaliteit van de buitenruimte in het plangebied van Feyenoord City overeenkomt met die van de gemeente, bijvoorbeeld waar het inzet van bestrijdingsmiddelen of plaagdierbeheersing betreft?

12. Hoe gaat u ervoor zorgen dat de buitenruimte in het plangebied van Feyenoord City onderdeel wordt van de vergroeningsopgave van de stad?

13. Welke argumenten kunt u bedenken die nopen tot het anders regelen van het beheer van de buitenruimte in het plangebied van Feyenoord City?

1 https://rotterdam.raadsinformatie.nl/document/6977296/2/s18bb008785_3_45368_tds

2 https://rotterdam.raadsinformatie.nl/document/7704685/1/s19bb012319_1_51913_tds

3 https://www.rotterdam.nl/wonen-leven/feyenoord-city/Gemeentelijk-Position-Paper-FC.pdf

Indiendatum: jun. 2019
Antwoorddatum: 24 sep. 2019

1. Wat vindt u ervan dat er door private gebiedsontwikkeling in het plangebied van Feyenoord City openbaar leefgebied wordt onttrokken aan de Rotterdammers?

"De gebiedsontwikkeling van Feyenoord City past bij de ambitie van ons college om de aantrekkelijkheid van Rotterdam Zuid te vergroten. Er komen nieuwe woningen, nieuwe sport- en andere voorzieningen en bovenal een aantrekkelijke nieuwe openbare ruimte. Conform de Position Paper is er sprake van een private gebiedsontwikkeling en maakt de aanleg van de openbare ruimte onderdeel uit van de private grondexploitatie. Het gebied bestaat nu grotendeels uit terrein in privaat bezit en uit (al dan niet toegankelijke) parkeerplaatsen, waar nieuwe openbaar toegankelijke en goed bruikbare openbare ruimte voor terug komt."

2. Waarom heeft u gekozen voor private gebiedsontwikkeling in het plangebied van Feyenoord City?

"De keuze voor een private gebiedsontwikkeling is gemaakt door het vorige college en uw gemeenteraad bij de vaststelling van de Position Paper. Wij staan nog steeds achter deze keuze. Een gemeentelijke ontwikkeling zou tot een groter risicoprofiel voor de gemeente leiden waar het gaat om bijvoorbeeld verwervingen en grondopbrengsten. Dat private partijen deze ontwikkeling oppakken is een positief signaal en een bevestiging van de haalbaarheid van de gebiedsontwikkeling."

3. In hoeverre beschouwt u instandhouding van de openbare ruimte tot een kerntaak van de gemeente?

"De instandhouding is een kerntaak van de gemeente als het eigendom is van de gemeente. Bij het Masterplan Feyenoord City zullen wij terugkomen op de uitgangspunten voor eigenaarschap en beheer zoals wij deze met de private partijen hebben afgesproken.

In algemene zin sluit de ontwikkeling Feyenoord City goed aan bij de gemeentelijke Visie op de openbare ruimte. De inzet van het masterplan is om sociale en fysieke barrières te slechten, bijvoorbeeld die door het spoor ontstaan en die er nu zijn richting de rivier. Verder streeft het masterplan naar het aantrekkelijker en groener maken van de openbare ruimte, zoals bijvoorbeeld bij het Mallegatpark en rond de Kuip. Daarbij moet ervoor worden gewaakt dat, zoals ook in de Visie Openbare Ruimte wordt gesteld, er een balans is tussen exclusief ruimtegebruik (terrassen, festivals, evenementen) en semiopenbaar gebruik (volkstuinen) enerzijds en openbaar gebruik anderzijds."

4. Gaat u met privaatrechtelijke partijen afspraken maken over het gebruik van en toegang tot het plangebied van Feyenoord City? Indien nee, waarom niet?

"Alle openbare ruimte die door de private partijen aangelegd wordt, is publiek toegankelijk net als alle andere openbare ruimte in Rotterdam. Dit is het uitgangspunt voor de afspraken die we met deze partijen gaan maken."

5. Bent u bereid de afspraken over het gebruik van en toegang tot het plangebied van Feyenoord City ter vaststelling aan de Raad voor te leggen? Indien nee, waarom niet?

"De afspraken die hierover worden gemaakt zijn in lijn met het vigerende en door uw raad goedgekeurde beleid en hoeven derhalve niet ter vaststelling te worden aangeboden. Conform toezegging 19bb15783 zal de wethouder t.z.t. de contractuele afspraken over het beheer van de buitenruimte ter bespreking voorleggen aan uw raadscommissie."

6. Waarom zou volgens u openbaarmaking van de driepartijenovereenkomst en de raamovereenkomst ten bate van de private gebiedsontwikkeling van Feyenoord City de belangen van de gemeente schaden?

"Contracten en daarin vervatte afspraken worden normaal gesproken niet openbaar gemaakt. De genoemde overeenkomsten over de gebiedsontwikkeling Feyenoord City betreffen ook bedrijfsinformatie van de contractpartners. Openbaarmaking van deze informatie kan de financiële belangen van de gemeente en haar partners schade toebrengen. Geheimhouding heeft tevens als doel onevenredige bevoordeling van derden te voorkomen. Om deze reden wordt deze informatie alleen aan uw raad verstrekt onder gelijktijdige oplegging van geheimhouding krachtens artikel 25 tweede lid. Gemeentewet en artikel 10 Wet openbaarheid van bestuur."

7. Vindt u dat Rotterdammers het recht zouden moeten hebben te weten wat er gebeurt met openbare ruimte als deze wordt verkocht aan een commerciële partij? Indien nee, waarom niet?

"Bij het Masterplan wordt op hoofdlijnen duidelijk welke ruimte in de uiteindelijke situatie in private of gemeentelijk bezit komt of blijft. Zoals bij beantwoording van vraag 3 en 5 aangegeven, zullen wij uw raad informeren over de gemaakte afspraken over de uitgangspunten voor beheer en gebruik van de openbare ruimte en de daaruit volgende uitwerkingen."

"De investeringen uit het mobiliteitsprogramma Feyenoord City komen inderdaad terecht in de openbare ruimte. Het mobiliteitsprogramma bestaat uit maatregelen op diverse plekken op Rotterdam-Zuid. Ze dienen veelal een breder doel dan alleen de ontsluiting van het plangebied en het woonklimaat van Feyenoord City. Voorbeelden zijn de aanleg van de keerlus bij het Wilhelminaplein of de aanleg van aanlegsteigers langs de oevers van de Maas. Deze investeringen zijn niet voorzien op privaat terrein. De directe ontsluiting van het plangebied maakt onderdeel uit van de grondexploitatie. Alleen de herinrichting van de Olympiaweg raakt de directe ontsluiting van het plangebied (fase 3), maar de noodzaak van her inrichting heeft ook te maken met de tekortkomingen van de huidige inrichting en wordt daarmee met gemeentegelden bekostigd."

"Alleen op intentieniveau zijn afspraken met de betrokken marktpartijen gemaakt over Fase 3. Verdergaande afspraken zijn in dit stadium van de planontwikkeling niet aan de orde. Eerst moet de bouw van het nieuwe stadion starten en de stichting goed op weg zijn met de gebiedsontwikkeling van Fase 1 alvorens het zinvol is om verdergaande afspraken te maken over fase 3. Wij willen daarin de ervaringen van fase 1 meenemen. Wel hechten wij zeer aan de realisatie van het hele project, en dus ook fase 3, om de maximale maatschappelijke meerwaarde uit de gemeentelijke investeringen te halen. Daarom hebben we aan de marktpartijen gevraagd om ook voor fase 3 een grondexploitatie te presenteren gebaseerd op dezelfde uitgangspunten als die voor fase 1 zijn gehanteerd. Daarmee krijgen we een betrouwbare indicatie of met de ingezette ontwikkeling de daadwerkelijke realisatie van fase 3 te verwachten is. Bij het masterplan zullen wij u hier verder over berichten."

10. Hoe gaat u ervoor zorgen dat de buitenruimte in het plangebied van Feyenoord City op orde wordt gehouden?

"Binnenkort zullen wij uw raad het Masterplan Feyenoord City ter vaststelling voorleggen. Dan zullen wij u ook informeren hoe wij van plan zijn in de toekomst het beheer van de openbare ruimte te organiseren. In mei heeft de commissie MPOF zorgen geuit, die wij meenemen in onze afwegingen en afspraken."

"Bij het Masterplan zullen wij u informeren over de afspraken op hoofdlijnen (zie antwoord vraag 10). In het vervolg zal bepaald worden over welke onderwerpen nadere afspraken gewenst zijn."

12. Hoe gaat u ervoor zorgen dat de buitenruimte in het plangebied van Feyenoord City onderdeel wordt van de vergroeningsopgave van de stad?

"In het masterplan worden ook ambities voor vergroening opgenomen, die uitgangspunt zijn voor de uit te voeren plannen. Met de Stichting Gebiedsontwikkeling aan de Maas zullen we afspraken maken over het vaststellen van de inrichtingsplannen voor de openbare ruimte en de rol van de gemeente en het Q-team daarbij."

13. Welke argumenten kunt u bedenken die nopen tot het anders regelen van het beheer van de buitenruimte in het plangebied van Feyenoord City?

"Zie antwoord op vraag 10."