Raads­vragen: Phoslock geen wonder­middel tegen blauwalg

Indiendatum: 19 aug. 2024

Geacht college,

De website[1] van mediaplatform OPEN Rotterdam meldde afgelopen vrijdag dat er sinds enkele dagen weer sprake is van blauwalg in de Kralingse Plas, een waterlichaam in het kader van de Kaderrichtlijn Water (KRW) en ook officiële zwemwaterlocatie. Als zwemmers in aanraking komen met blauwalg, kunnen ze last krijgen van huidirritatie, evenals maag- en darmklachten. De gemeente waarschuwt bezoekers van de Kralingse Plas inmiddels over de aanwezigheid van blauwalg ter plaatse.

De gemeente neemt meerdere maatregelen om de instroom van fosfaat te beperken. Fosfaat geeft voeding aan algengroei. De hoofdmaatregel is echter om het middel Phoslock te gebruiken, in plaats van het afzanden van de bodem van de Kralingse Plas. Phoslock is het aanbrengen van metaalhoudende klei op de bodem van de plas, die fosfor opslaat en vastlegt. In 2021 heeft de gemeenteraad daartoe besloten, op voorspraak van het college dat een rooskleurig beeld schetste van Phoslock[2]. Zo kost het gebruik van Phoslock minder dan afzanden en stelde het college destijds dat het middel effectiever is en minder nevenschade met zich meebrengt. Voor permanente toepassing van Phoslock is eens in de vijf jaar een onderhoudsdosering nodig, aldus het college.

Een kleine drie jaar na toevoeging van de metaalhoudende klei in het water van de Kralingse Plas is er dus alweer blauwalg aangetroffen. Partij voor de Dieren is onaangenaam verrast door de vondst van blauwalg, zeker omdat met het kiezen voor chemische bestrijding in de vorm van Phoslock er bij ons de hoop bestond dat het blauwalgdossier gesloten kon worden. Dat kan dus niet. We zijn ook verdrietig, omdat we nu én chemische verontreiniging hebben én een oppervlaktewater dat zowel voor zwemmers als voor het behalen van de waterkwaliteitsdoelen niet voldoet.

1. Had u verwacht dat er nu alweer blauwalg zou worden aangetroffen in de Kralingse Plas? Indien nee, waarom niet? Indien ja, waarom?

2. Staat u nog altijd achter het gebruik van Phoslock? Indien ja, waarom?

3. Wat gaat u doen om het voorkomen van blauwalg in de Kralingse Plas in de toekomst te voorkomen?

Voor het collectieve geheugen: blauwalg in de Kralingse Plas is inmiddels al twee keer chemisch bestreden. De eerste keer, in 2016, werd waterstofperoxide gebruikt. Als gevolg trad er massale vissterfte op.

4. Wordt de visstand gemonitord sinds het gebruik van Phoslock in de Kralingse Plas, om zo te bezien of er over langere tijd een verslechtering optreedt in de staat van instandhouding van soorten? Indien ja, wat is het huidige beeld over de relatie tussen Phoslock en de visstand?

Defosfatisering van de Kralingse Plas is belangrijk om een betere chemische en ecologische toestand te bereiken in dit oppervlaktewater, te meer de plas is aangewezen als KRW-lichaam op basis waarvan de waterkwaliteit in het beheergebied van het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard wordt gemeten. Dat er opnieuw blauwalg is aangetroffen wijst op te veel fosfaat in het water en dat is een flinke streep door de rekening. In 2027 moet de waterkwaliteit in alle oppervlaktewateren van Rotterdam op orde zijn.

5. Heeft u reeds overleg gehad met het hoogheemraadschap om te inventariseren waarom Phoslock niet heeft gewerkt zoals gehoopt? Indien nee, waarom niet?

6. Welke nieuwe interventies heeft u samen met het hoogheemraadschap in gedachten om de Kralingse Plas uiterlijk 2027 in goede chemische en ecologische toestand te krijgen?

In antwoord[3] op recente raadsvragen over bestrijding van blauwalg in de Bergse Plassen heeft het college het gebruik van Phoslock als een van de opties op tafel gelegd. Er moest eerst onderzoek worden verricht. Op het moment van beantwoording was de terugkeer van blauwalg in de Kralingse Plas nog niet bij het college bekend.

7. Kunt u toezeggen naar andere bron- en hoofdmaatregelen te zoeken anders dan het gebruik van Phoslock in het blauwalgvrij maken van de Bergse Plassen? Indien nee, waarom niet?

Bij het herzien van de Begroting 2024[4] heeft het college €100.000 laten vrijvallen uit de bestemmingsreserve ‘Blauwalg Kralingse Plas’, ter overheveling naar de algemene middelen. Er zit nog voor €319.000 in de reserve. Een reserve wordt gebruikt om toekomstige uitgaven te dekken. Voor de jaren tot en met 2028 staan er geen onttrekkingen vermeld.

8. Waarom heeft u gemeend €100.000 te kunnen laten vrijvallen uit de bestemmingsreserve die nodig is om de maatregelen tegen blauwalg in de Kralingse Plas financieel te dekken?

9. Wat gaat u doen met de resterende €319.000? En waarom zijn er geen onttrekkingen ingeboekt tot en met 2028?

Wij zien uw beantwoording met belangstelling tegemoet.

[1] https://openrotterdam.nl/blauwalg-gevonden-in-de-kralingse-plas-blijf-uit-het-water/

[2] https://gemeenteraad.rotterdam.nl/Reports/Document/4da518ce-b1f8-4557-ad48-0baaf90f3aba?documentId=56f37e33-d6aa-4f08-8a20-14ebdb012c6e

[3] https://gemeenteraad.rotterdam.nl/Reports/Document/9ff3c9cc-7a5b-4d87-a499-0050853c1d0f?documentId=f5f3f834-b6f1-4e1f-8c08-1e053bcf57aa

[4] https://watdoetdegemeente.rotterdam.nl/voorjaarsnota2024/financien/balans/reserves-1/