Raads­vragen: Onderwijs voor leer­lingen met autisme spec­trum­stoornis


Indiendatum: dec. 2018

Geacht college,

Achttien kinderen met een autisme spectrumstoornis uit Rotterdam en regio verkeren in een benarde positie. Zij gaan dagelijks naar Acato Rotterdam, een initiatief in het voortgezet onderwijs dat is opgezet door Stichting Bloemfleur vanuit een groot gevoel voor maatschappelijke betrokkenheid iets voor leerlingen met deze stoornis te doen. Helaas dreigt Acato Rotterdam ten onder te gaan aan regelgeving die niet meehelpt in het classificeren van dit initiatief als een voldragen onderwijsvoorziening.

Acato Rotterdam ving in het afgelopen schooljaar leerlingen op die niet naar een reguliere school konden en ook geen toelatingsverklaring kregen voor passend onderwijs op de bestaande speciale scholen. Acato werdd deels bekostigd met het persoonsgebonden budget (pgb) dat kinderen kregen vanwege hun indicatie in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO). Maar zorggeld moet louter aan zorg worden uitgegeven en omdat Acato geen erkende onderwijsinstelling is, mag er geen onderwijsbudget heen. Inderdaad, tussen droom en daad staan wetten in de weg.

De gemeenteraadsfractie van de Partij voor de Dieren in Rotterdam wil in de eerste plaats de loftrompet schallen voor Stichting Bloemfleur die zich met het onderwijsinitiatief Acato Rotterdam inzet voor deze vergeten groep leerlingen. Elk kind heeft namelijk recht op onderwijs. De Wet passend onderwijs is om die reden in 2014 in het leven geroepen om daarin te voorzien. Maar wij maken ons ook grote zorgen over de toekomst van Acato Rotterdam. Gelukkig hebben wij vernomen dat de gemeente Rotterdam onze zorgen deelt en naarstig naar een oplossing zoekt om Acato Rotterdam te behouden voor de stad en daarmee leerlingen met een autisme spectrumstoornis te voorzien in hun onderwijsbehoefte. Onderwijs is immers een basisrecht en helpt leerlingen met een dergelijke stoornis tot een gelijkwaardig bestaan in de samenleving. Toch is er nog geen structurele oplossing gevonden in het toekomstbestendig maken van Acato Rotterdam.

1. Bent u bekend met de geschetste problematiek waarin Acato Rotterdam zich bevindt? Indien ja, bent u bereid de instelling te helpen met het vinden van een oplossing?

2. Waar moeten de leerlingen van Acato Rotterdam naartoe als hun huidige school dreigt te sluiten?

3. Hoe wordt in het geval van leerlingen met een autisme spectrumstoornis invulling gegeven aan de Wet passend onderwijs die in het leven is geroepen te voorzien in specifieke onderwijsbehoeften?

Er is een administratieve werkelijkheid die zich vertaalt in separate budgetten voor zorg en onderwijs. Maar er is ook een andere werkelijkheid, eentje van gelijke kansen en het onderwijs als basisrecht. Wij kiezen voor het laatste. Wij vinden dat de leerlingen van Acato Rotterdam niet noodgedwongen thuis moeten komen te zitten door toedoen van regelgeving. Bovendien vinden wij dat zij, gelijk andere leerlingen met een zorgbehoefte, recht hebben op de regelingen die er voor deze doelgroep bestaan.

4. Hoe gaat u ervoor zorgen dat de leerlingen van Acato Rotterdam niet de dupe worden van de regelgeving ten aanzien van de financiering van zorg en onderwijs?

5. Hebben de leerlingen van Acato net als andere leerlingen met een WMO-indicatie recht op een onderwijszorgarrangement? Indien ja, hebben zij toegang tot een dergelijk arrangement zolang Acato door de gemeente niet wordt aangemerkt als volwaardige onderwijsvoorziening?

Volgens Stichting Bloemfleur zijn er door Stichting Bestuur Openbaar Onderwijs Rotterdam (BOOR) – een scholenkoepel voor onder andere speciaal onderwijs met diverse vestigingen in Rotterdam – toezeggingen gedaan over de kosten voor het volbrengen van Acato Rotterdam als volwaardige onderwijsvoorziening, evenals over het voorschieten van toelatingsverklaringen van de leerlingen. Deze toezeggingen schijnen niet nagekomen te zijn. Wij vinden het een slechte zaak dat er door mogelijk toedoen van niet nagekomen toezeggingen een negatief beeld bestaat van een dergelijke grote speler in het Rotterdamse onderwijsveld.

6. Kent u de geluiden over niet nagekomen toezeggingen door Stichting BOOR? Zo ja, Klopt het volgens u dat er diverse toezeggingen zijn gedaan die niet zijn nagekomen?

Wij denken graag met het college mee over een oplossing voor Acato Rotterdam. Momenteel zijn er zes zogenoemde leerrechtpilots in het primair onderwijs gaande met scholen verspreid over de stad. In de pilots worden zorg en onderwijs gecombineerd om kinderen met een leerplichtvrijstelling door toedoen van hun zorgbehoefte – op basis van artikel 5a van de Leerplichtwet – toch te voorzien in hun recht op onderwijs. De pilots zijn tot stand gekomen door onder de vlag van de gemeente met medewerking van het samenwerkingsverband Passend Primair Onderwijs (PPO) Rotterdam en MEE Rotterdam-Rijnmond. In de leerrechtpilot staan de leerlingen met een specifieke zorgbehoefte ingeschreven op een school voor speciaal onderwijs en hebben ze daarmee toegang tot een onderwijszorgarrangement. Acato Rotterdam zal ongetwijfeld erg geholpen zijn met een leerpilot in het voortgezet onderwijs. De leerlingen van Acato Rotterdam kunnen in zo'n pilot aanhaken bij een van de deelnemende scholen, bijvoorbeeld door vrijgesteld te blijven van de leerplicht, voor nul uren ingeschreven te staan bij een deelnemende school en vervolgens onderwijs en zorg te genieten bij Acato Rotterdam. Het Rijk staat een dergelijke leerrechtconstructie ook toe.

7. Bent u met ons eens dat leerrechtpilots zoals thans plaatsvinden in het primair onderwijs ook zouden kunnen worden toegepast in het voortgezet onderwijs, waarmee Acato Rotterdam kan aanhaken bij een van de scholen die aan deze pilots willen deelnemen? Indien ja, bent u bereid dergelijke pilots in het leven te roepen? Indien nee, waarom niet?

8. Hoe denken de partners van de gemeente in het aanbieden van voortgezet speciaal onderwijs, zoals Koers-VO, Stichting BOOR en MEE Rotterdam-Rijnmond, over dergelijke leerrechtpilots?

Indiendatum: dec. 2018
Antwoorddatum: 19 feb. 2019

1. Bent u bekend met de geschetste problematiek waarin Acato Rotterdam zich bevindt? Indien ja, bent u bereid de instelling te helpen met het vinden van een oplossing?

"Wij zijn bekend met de situatie rondom Acato waar op dit moment acht Rotterdamse kinderen opgevangen worden. Wij zijn sinds deze zomer in gesprek met Stichting Bloemfleur, waar Acato onaerdeel van is, over hun situatie en de kinderen waar Acato opvang aan biedt. Acato is geen onderwijsinstelling en voldeed tot voor kort niet aan de wettelijke kwaliteitseisen die bij een aanbieder volgens de jeugdwet horen. Hierdoor kon Acato geen aanspraak maken op onderwijs- of PGB gelden (persoonsgebonden budget). Samen met Acato, BOOR en samenwerkingsverband KoersVO zijn we afgelopen maanden een verkenning gestart naar (wettelijke) mogelijkheden (leerrechtpilot). Omdat wij ons realiseren dat deze zoektocht tijd kost financiert de gemeente Rotterdam sinds september 2018 t/m juli 2019 volledig de huur van het pand waar de kinderen opgevangen worden. Daarnaast hebben we expliciet aangegeven dat Acato op korte termijn dient te voldoen aan een aantal minimale wettelijke kwaliteitseisen rondom veiligheid zoals deze worden gesteld aan een informeel PGB aanbieder waaronder VOG-verklaringen en een aansprakelijkheidsverzekering. Sinds eind december 2018 voldoet Acato aan deze minimaal gestelde eisen. Tevens hebben zij gelijktijdig een plan van aanpak aangeleverd waarmee zij inzichtelijk maken hoe zij vanaf januari 2019 doel- en kwaliteitsgerichte opvang zullen bieden aan de kinderen. Op basis hiervan kunnen ouders, gedurende deze verkenning en pilotfase aanspraak maken op informeel PGB als tegemoetkoming in de kosten.

Ondertussen lopen onze gesprekken met Stichting Bloemfleur. Acato, BOOR, samenwerkingsverband KoersVO, gecontracteerde jeugdhulp partijen en collega gemeenten door om tot (structurele) oplossing te komen voor deze kinderen."

2. Waar moeten de leerlingen van Acato Rotterdam naartoe als hun huidige school dreigt te sluiten?

"Acato is geen onderwijsvoorziening en mag geen onderwijs verzorgen en/of verantwoording dragen voor onderwijs. De vier Rotterdamse kinderen die leerplichtig zijn vallen onder de verantwoordelijkheid van de school waar ze ingeschreven staan. Door middel van een onderwijszorgarrangement dienen de scholen samen met een samenwerkingsverband en daar waar nodig met (gecontracteerde) zorg tot een passend aanbod te komen zodat deze kinderen op termijn terug kunnen keren naar het onderwijs. De andere vier Rotterdamse kinderen die een vrijstelling van de leerplicht hebben komen in aanmerking voor een leerrechtpilot (zie vraag 7).

Als Acato zou sluiten, waar nu overigens geen sprake van is, dan zal een andere partij partner kunnen worden in deze leerrechtpilot."

3. Hoe wordt in het geval van leerlingen met een autisme spectrumstoornis invulling gegeven aan de Wet passend onderwijs die in het leven is geroepen te voorzien in specifieke onderwijsbehoeften?

"Kinderen die onderwijs ontvangen binnen het reguliere onderwijs en die daar niet mee kunnen komen of niet op hun plek zijn, worden verwezen naar het (voortgezet) speciaal onderwijs. Om toegang te hebben tot deze scholen heeft een kind een toelaatbaarheidsverklaring (tlv) nodig die is afgegeven door een samenwerkingsverband. Het samenwerkingsverband dient samen met de scholen te zorgen voor een dekkend aanbod van onderwijs. Jeugdhulpverleningsinstellingen kunnen hier een aanvullende rol in spelen."

4. Hoe gaat u ervoor zorgen dat de leerlingen van Acato Rotterdam niet de dupe worden van de regelgeving ten aanzien van de financiering van zorg en onderwijs?

"Wij vinden dat alle kinderen recht hebben op gelijke kansen en talentontwikkeling. Hierin zien wij het onderwijs als een basisrecht. Ook kinderen die uitvallen uit het onderwijs of een vrijstelling van de leerplicht krijgen, hebben recht tot ontwikkeling van hun kansen. De leerbaarheid en leermogelijkheid van ieder kind moet geoptimaliseerd worden. Dit is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van onderwijs en gemeente waarbij we de mogelijkheden onderzoeken binnen de separate budgetten voor zorg en onderwijs en de verschillende wet- en regelgeving. De ministeries van OCW en VWS zijn hierbij onze informant en gesprekspartner. Het onderzoeken van deze mogelijkheden kost tijd. We zijn dan ook blij dat Acato, sinds kort, aan de kwaliteits- en veiligheidseisen van een jeugdaanbieder binnen de jeugdwet voldoet zodat we een informeel PGB kunnen toekennen aan de Rotterdamse kinderen. Daarnaast dragen wij voor de periode van september 2018 tot en met juli 2019, gedurende de leerrechtpilot, zorg voor de huur van het pand."

5. Hebben de leerlingen van Acato net als andere leerlingen met een WMO-indicatie recht op een onderwijszorgarrangement? Indien ja, hebben zij toegang tot een dergelijk arrangement zolang Acato door de gemeente niet wordt aangemerkt als volwaardige onderwijsvoorziening?

"Onderwijszorgarrangementen kunnen toegekend worden aan kinderen die ingeschreven staan op een erkende school. De financiering gaat naar de verantwoordelijke school en mag alleen ingezet worden ten behoeve van onderwijs uitgevoerd door een erkende school. Acato is geen onderwijsinstelling en kan hier geen beroep op doen. Het wel of niet aanmerken van een organisatie tot volwaardige onderwijsvoorziening is een bevoegdheid die bij de Inspectie van het Onderwijs en het ministerie van OCW belegd is."

6. Kent u de geluiden over niet nagekomen toezeggingen door Stichting BOOR? Zo ja, Klopt het volgens u dat er diverse toezeggingen zijn gedaan die niet zijn nagekomen?

"Wij weten dat Stichting Bloemfleur (Acato) van mening is dat door BOOR toezeggingen gedaan zouden zijn over het overhevelen van onderwijsgelden. Onderwijs en zorg zijn gescheiden geldstromen. In onze zoektocht naar wettelijke mogelijkheden is onderzocht of BOOR middelen mag overhevelen naar een niet-onderwijs voorziening zoals Acato. Contact met deskundigen en wettelijke verantwoordelijken zoals de Inspectie van het Onderwijs en ministerie OCW hebben duidelijk gemaakt dat dit niet is toegestaan. Onderwijsmiddelen mogen alleen aan bekostigd onderwijs uitgegeven worden. Als BOOR had besloten de middelen over te hevelen dan waren de middelen teruggevorderd door het ministerie van OCW. Stichting Bloemfleur waar Acato onder valt is hierover geïnformeerd."

7. Bent u met ons eens dat leerrechtpilots zoals thans plaatsvinden in het primair onderwijs ook zouden kunnen worden toegepast in het voortgezet onderwijs, waarmee Acato Rotterdam kan aanhaken bij een van de scholen die aan deze pilots willen deelnemen? Indien ja, bent u bereid dergelijke pilots in het leven te roepen? Indien nee, waarom niet?

"Het college is voorstander van leerrechtpilots. Binnen een leerrechtpilot wordt zorg en onderwijs gecombineerd. Momenteel zijn er vijf leerrechtpilots in het primair onderwijs gaande, verspreid over de stad. Het is de ambitie van de gemeente en van de samenwerkingsverbanden passend onderwijs om het leerrechtidee ook toe te passen in het VO en voor andere doelgroepen. Hierbij trekken we op met, en voeren we de lobby naar, de ministeries van OCW en VWS i.v.m. de wettelijke en financiële belemmeringen waar we tegenaan lopen in de huidige leerrechtpilots.

Specifiek voor Acato geldt dat we sinds oktober 2018 samen met BOOR, KoersVO en Acato de verkenning van een leerrechtpilot zijn gestart. Vier Rotterdamse kinderen die op dit moment bij Acato opgevangen worden, komen hiervoor in aanmerking. Deze vier kinderen hebben een vrijstelling van de leerplicht of nul uren onderwijs op basis van de variawet. De variawet biedt sinds 1 augustus 2018 meer mogelijkheden binnen het onderwijsmaatwerk dan voorheen, waardoor een vrijstelling van de leerplicht met meer noodzakelijk is. Het basisrecht op onderwijs (leerbaarheid) blijft hiermee centraal staan Een leerling kan bijvoorbeeld een langere periode op 0% onderwijs staan en op 100% jeugdhulp en toch onder het onderwijsmaatwerk vallen. Binnen de variawet blijft het kind ingeschreven staan op zijn verantwoordelijke school. Deze school dient bij de inspectie onderwijs een verzoek in tot onderwijsmaatwerk op basis van de variawet. Als het ingediende onderwijsmaatwerk een onderwijscomponent bevat dient deze vanuit een erkende schoolinstelling verzorgd te worden. De zorgcomponent dient uitgevoerd te worden vanuit een dagbehandeling door een jeugdaanbieder die voldoet aan kwaliteitsregels binnen de jeugdwet die gelden voor een dagbehandeling-aanbieder.

Acato wil binnen de leerrechtpilot graag het zorg én onderwijs gedeelte op zich nemen. Omdat Acato geen onderwijsinstelling is mogen zij echter niet verantwoordelijk zijn voor het onderwijsgedeelte. Dit vraagt een samenwerking met een schoolbestuur die deze verantwoordelijkheid op zich wil nemen. BOOR heeft in oktober 2018 aangegeven deze verantwoordelijkheid te willen dragen. Acato voldoet op dit moment ook nog niet volledig aan de kwaliteitseisen van een jeugdaanbieder binnen de jeugdwet. Zij zijn bereid hier een professionaliseringsslag in te maken. Zie het antwoord op vraag 1.

De verdere invulling van deze leerrechtpilot en afstemming van verantwoordelijkheden en rollen is een doorlopend proces in samenwerking met alle betrokken partijen. Wij zullen u in een later stadium in een aparte brief verder informeren over deze leerrechtpilot."

8. Hoe denken de partners van de gemeente in het aanbieden van voortgezet speciaal onderwijs, zoals Koers-VO, Stichting BOOR en MEE Rotterdam-Rijnmond, over dergelijke leerrechtpilots?

"De betrokken partijen zijn positief over lopende leerrechtpilots in het primair onderwijs. Bij deze pilots die momenteel gaande zijn binnen het primair onderwijs zijn zij actief betrokken. Ook bij de ontwikkeling van de leerrechtpilot zoals beschreven in het antwoord op vraag 7 zijn zij allen partner."

Wij staan voor:

Interessant voor jou

Raadsvragen: Ontwikkelingen in Het Park

Lees verder

Raadsvragen: Ongepaste spierballentaal directeur Havenbedrijf Rotterdam

Lees verder

Help mee aan een betere wereld

    Word lid Doneer