Raads­vragen: Nog meer kosten Feyenoord City – vervolg­vragen op 20bb9768

Indiendatum: 12 okt. 2020

Geacht college,

Wij hebben de beantwoording¹ van onze schriftelijke vragen over “Verborgen financiering Feyenoord City” in goede orde ontvangen. Daarin geeft het college aan dat zij kosten maakt ten bate van de private gebiedsontwikkeling van Feyenoord City, in aanvulling op het bekende kostenplaatje van €40 miljoen voor aandeelhouderschap in het nieuwe stadion, €60 miljoen voor verwerving van de grond onder het stadion en €35 miljoen voor het realiseren van infrastructuur in het plangebied. Die kosten betreffen een jaarlijks bedrag van €1.75 miljoen op de begroting van de gemeente Rotterdam binnen het project ‘Capaciteit Feyenoord City’, in ieder geval tot en met 2023 maar vermoedelijk langer als blijkt dat deze gebiedsontwikkeling wederom vertraging oploopt.

Op 2 juli 2020 heeft de Raad het bestemmingsplan ‘Gasontvangststation Stadionpark’² vastgesteld. In het raadsvoorstel staat ter inleiding het volgende:

“Binnen het gebied Stadionpark vindt de komende jaren de gebiedsontwikkeling Feyenoord City plaats. In dit gebied ligt een hogedruk aardgastransportgasleiding en een gasontvangststation (hierna: GOS). Om er voor te zorgen dat geplande ontwikkelingen door kunnen gaan dient het bestaande GOS aan de Persoonshaven verplaatst te worden naar een nieuwe locatie. Deze nieuwe locatie is gevonden aan de Stadionlaan. Dit is gebeurd in overleg met de Gasunie en Stedin en met de omwonenden van de nieuwe locatie.”

Over de financiële consequenties van dit raadsvoorstel wordt verwezen naar een grondexploitatie, die ten tijde van vaststelling nog moest volgen. Inmiddels is deze grondexploitatie³ vastgesteld door de Raad, op 1 oktober jongstleden. Over de financiële consequenties van deze grondexploitatie wordt gesteld:

“De grondexploitatie Sportcampus en Park De Twee Heuvels is herzien als gevolg van aanpassing van het stedenbouwkundig plan. De totale investeringen en baten leiden tot een aanvullend tekort van €3,3 miljoen netto contante waarde prijspeildatum 1-1-2020 (met rente, kosten- en opbrengstenstijging) bovenop het huidige tekort van €15,5 miljoen. Het extra tekort ontstaat door de verdichting, extra kosten van de verplaatsing van de NGU-leiding en het omzetten van de kantoorlocatie aan de zuidkant van de Olympiaweg naar een klimhal.”

De genoemde NGU-leiding is een leiding van de Nederlandse Gasunie. Dit bedrijf heeft de aardgastransportgasleiding ter hoogte van de Persoonshaven overgedragen aan de gemeente Rotterdam, die hierbij verantwoordelijk is geworden voor de verwijdering ten bate van Feyenoord City zoals blijkt uit het bestemmingsplan ‘Gasontvangststation Stadionpark’. De gemeente is voorts verantwoordelijk geworden voor plaatsing van een hogedruk aardgastransportgasleiding en gasontvangststation ter hoogte van de Stadionlaan. In totaal bedraagt het tekort in de grondexploitatie van de ontwikkeling in de Sportcampus en Park De Twee Heuvels €18,8.

1. Stelt u dat het verwijderen van de aardgastransportgasleiding ter hoogte van de Persoonshaven noodzakelijk is voor de private gebiedsontwikkeling van Feyenoord City?

2. Hoeveel kost het verwijderen van de aardgastransportgasleiding ter hoogte van de Persoonshaven en plaatsing van een dergelijke leiding en gasontvangststation ter hoogte van de Stadionlaan?

3. Kunt u ons een overzicht doen toekomen van de verschillende kostenposten in de ontwikkeling van de Sportcampus en Park De Twee Heuvels die gezamenlijk een tekort van €18,8 miljoen vormen, te financieren uit de gemeentebegroting? En ook waarvoor die posten bedoeld zijn? Indien nee, waarom niet?

Het college heeft de Raad meermaals te verstaan gegeven: €135 miljoen en geen cent meer. Het is voor het college bij voorhand al onmogelijk zich hieraan te houden, gezien de jaarlijkse investering van €1.75 miljoen. Maar wij vroegen ons tevens af wat het college gaat doen als zij tijdens de aanleg van de infrastructuur in het plangebied erachter komt dat het benodigde budget het gereserveerde bedrag van €35 miljoen overschrijdt. Zo kan het college er tijdens de rit achter komen dat het geld opgaat aan het verhelpen van onaangename verrassingen in de ondergrond, zoals het verwijderen van kabels en leidingen. Ook kan het nog in te plannen bommen- en granatenonderzoek naar explosieven stammend uit de Tweede Wereldoorlog tot vertraging leiden en tot dure ingrepen om mogelijk gevaarlijke situaties op te lossen. En dan is er nog archeologisch bodemonderzoek vereist voordat er een omgevingsvergunning voor de aanleg van infrastructuur kan worden afgegeven. Hopelijk worden er mooie voorwerpen gevonden die meer over de geschiedenis van Rotterdam kunnen vertellen, mocht het college onverhoopt doorzetten met het geven van steun aan deze private gebiedsontwikkeling. Maar die vondst leidt wel tot vertraging.

Wij willen op voorhand vermijden dat het college met een verzoek naar de Raad toekomt om meer publieksgeld te reserveren in de begroting ten bate van Feyenoord City, omdat de aanleg van infrastructuur in het plangebied anders niet tot stand komt.

4. Onderschrijft u nog altijd: €135 miljoen en geen cent meer?

5. Kunt u motiveren waarom u €35 miljoen nodig hebt voor de aanleg van infrastructuur in het plangebied van Feyenoord City? En kunt u tevens motiveren waarom u denkt dat €35 miljoen afdoende is?

6. Wat gaat u doen als u er tijdens de aanleg van infrastructuur in het plangebied van Feyenoord City achter komt dat het gereserveerde bedrag van €35 miljoen niet afdoende is? Laat u dan de boel de boel, want: €135 miljoen en geen cent meer? En gaat u vervolgens eisen van de private ontwikkelaars in het plangebied van Feyenoord City dat zij de infrastructuur aanleggen? Indien zij dit weigeren, wat gaat u dan doen?

7. Is het bommen- en granatenonderzoek reeds ingepland? Indien nee, waarom niet? Indien ja, wanneer gaat dit plaatsvinden? En wie gaat voor dit onderzoek betalen?

8. Zijn alle archeologische onderzoeken reeds afgerond, inclusief een toets van de archeologische dienst (Bureau Oudheidkundig Onderzoek Rotterdam) van de gemeente? Indien nee, waarom niet? Indien ja, voor welke fasen van de gebiedsontwikkeling? Indien ja, wie heeft betaald voor deze onderzoeken?

De gemeente Rotterdam heeft €21 miljoen aan woningbouwimpulsgelden ontvangen van het Rijk om zo in de private gebiedsontwikkeling van Feyenoord City de bouw van tweeduizend woningen in het sociale segment en middensegment mogelijk te maken. Verreweg de meeste woningen zullen worden gerealiseerd in Fase 3 van Feyenoord City, die zo ongeveer zou beginnen in 2023 op basis van de oorspronkelijke planning. In antwoord⁴ op onze schriftelijke vragen over ‘Private gebiedsontwikkeling Feyenoord City’ (19bb17873) schrijft het college over de totstandkoming van Fase 3 het volgende:

“Alleen op intentieniveau zijn afspraken met de betrokken marktpartijen gemaakt over Fase 3. Verdergaande afspraken zijn in dit stadium van de planontwikkeling niet aan de orde. Eerst moet de bouw van het nieuwe stadion starten en de stichting goed op weg zijn met de gebiedsontwikkeling van Fase 1 alvorens het zinvol is om verdergaande afspraken te maken over fase 3.”

Wij willen weten wat er gebeurt als er in de gebiedsontwikkeling van Feyenoord City niet het aantal woningen wordt toegevoegd dan waartoe de verstrekte subsidie van het Rijk is bedoeld. Een deel van de subsidie wordt door Stichting Gebiedsontwikkeling aan de Maas immers nu al uitgegeven aan het technisch ontwerp van de overkluizing van het spoor waarop het horecaplein van het nieuwe stadion is voorzien, terwijl er nog geen enkele woning is gebouwd. Fase 3 is nog erg ver weg en de projectorganisatie van Feyenoord City erkent dat het doorgaan van deze fase onderhevig is aan marktomstandigheden. Wij vragen ons tevens af wat er gebeurt als voornoemde stichting failliet gaat tijdens uitvoering van de gebiedsontwikkeling, terwijl de gemeente al geld had overgemaakt in de hoop dat zij er woningen voor zou realiseren.

9. Wat gebeurt er als blijkt dat de tweeduizend in het vooruitzicht gestelde woningen in het sociale segment en middensegment niet worden gerealiseerd? Moet de subsidie dan worden terugbetaald?

10. Hoe lang mag de gemeente Rotterdam er van het Rijk over doen om de tweeduizend woningen in de gebiedsontwikkeling van Feyenoord City te laten realiseren, door middel van hulp van derden of anderzijds? Wat gebeurt er als de gemeente deze deadline overschrijdt?

11. Wat gebeurt er als Stichting Gebiedsontwikkeling aan de Maas failliet gaat tijdens uitvoering van de gebiedsontwikkeling van Feyenoord City, terwijl de gemeente Rotterdam wel al een deel van de €21 miljoen had overgemaakt in de hoop dat zij er woningen voor zou realiseren? Welke afspraken heeft u hierover gemaakt?

12. Aan welke posten mag Stichting Gebiedsontwikkeling aan de Maas de €21 miljoen aan subsidie voor woningbouw beslist niet uitgeven, conform afspraken die de gemeente met het Rijk heeft gemaakt? Kan de gemeente een boete krijgen van het Rijk als blijkt dat voornoemde stichting het geld uitgeeft aan, zegge, het stadion of de grondverwerving? En mogen wij de afspraken tussen de gemeente en het Rijk inzien?

Stichting Gebiedsontwikkeling aan de Maas hoopt alle gronden in het plangebied van Feyenoord City in der minne te verwerven. Als ultimum remedium stelt het college voor eigenaren van grond en vastgoed in het plangebied te onteigenen. Onteigening is een publiekrechtelijke procedure en de gemeente is hiervoor aldus verantwoordelijk.

13. Wie gaat voor eventuele onteigeningsprocedures betalen als dat nodig blijkt om gronden te verwerven in het plangebied van Feyenoord City?

Tijdens een vergadering van de commissie Majeure Projecten, Organisatie en Financiën (MPOF) op 24 september jongstleden hebben wij aan het college een vraag van financiële aard gesteld, maar wij hebben hier nooit antwoord op gekregen. Onze vraagbetrof de verplaatsing van het sportdetailhandelcluster van Veranda naar de Strip, die als noodzakelijk wordt voorgesteld in het zoneren van detailhandel in het plangebied van Feyenoord City en de belendende wijken.

14. Hoeveel gaat het kosten om het sportdetailhandelcluster te verplaatsen van Veranda naar de Strip? En wie gaat hiervoor betalen?

Wij zien uw beantwoording met belangstelling tegemoet.

1 https://rotterdam.raadsinformatie.nl/document/9226419/1/20bb9768

2 https://rotterdam.raadsinformatie.nl/document/8885945/1/s20bb006812_4_46119_tds

3 https://rotterdam.raadsinformatie.nl/document/9221193/1/s20bb014783_3_41322_tds

4 https://rotterdam.raadsinformatie.nl/document/7996247/1/19bb20426