Raads­vragen: Meer­vleer­muizen in Zuidwijk

Indiendatum: 9 okt. 2020

Geacht college,

In een artikel¹ van het AD Rotterdams Dagblad van 6 oktober jongstleden wordt verhaald over de ontdekking van een kolonie meervleermuizen in een flat in de Kampenbuurt in Zuidwijk, Charlois. Ecologen van Bureau Stadsnatuur spreken in voornoemd artikel van een bijzondere omstandigheid, aangezien de dieren zeldzaam zijn en zich voornamelijk ophouden in waterrijke gebieden. De vleermuizen rusten in Zuidwijk en foerageren in het Zuiderpark, maar zijn tevens waargenomen in het Zuidelijk Randpark net over de grens in de gemeente Barendrecht.

De gemeenteraadsfractie van de Partij voor de Dieren in Rotterdam is erg blij dat er een kolonie meervleermuizen is waargenomen in onze stad. Wij zijn benieuwd wat de aanwezigheid van de kolonie zegt over de biodiversiteit in Rotterdam en meer specifiek op Zuid. In ieder geval wordt de meervleermuis door de provincie Zuid-Holland beschouwd als zogenoemde ‘icoonsoort’², hetgeen wil zeggen dat de meervleermuis staat voor de Zuid-Hollandse natuur en dat behoud van deze soort voor de provincie tevens behoud van natuurwaarden betekent. Het is fijn als Rotterdam daar een steentje aan kan bijdragen.

1. Bent u net als wij blij en verheugd dat de meervleermuis als kolonie voet aan wal heeft gezet in onze stad?

2. Hoe past de ontdekking van deze kolonie zeldzame vleermuizen in de biodiversiteitsdoelstellingen van het college? En zou u voor ons beeld en voor de duidelijkheid ook nog een keer uw doelstellingen uiteen kunnen zetten?

3. Bent u er zich van bewust dat de meervleermuis door de provincie Zuid-Holland wordt beschouwd als icoonsoort? Indien ja, hoe geeft u hier in uw biodiversiteitsdoelstellingen rekenschap van?

4. Houdt de aankomende Omgevingsvisie rekening met de mogelijkheid dat nieuwe diersoorten zich aandienen en baat hebben bij bepaalde keuzes die u maakt in de ruimtelijke ordening? Indien ja, hoe houdt u rekening met de locaties waar vleermuizen zich ophouden om te rusten, foerageren en broeden?

Vleermuizen zijn bij wet beschermd. De meervleermuis (myotis dasycneme) wordt genoemd in Bijlage IV van de Habitatrichtlijn³ en geniet bescherming volgens het regime zoals bepaald in paragraaf 3.2 van deze richtlijn. De bescherming van de meervleermuis in Nederlandse wetgeving is verankerd in de Wet natuurbescherming, in artikel 3.5. Dat artikel stelt het volgende:

1. Het is verboden in het wild levende dieren van soorten, genoemd in bijlage IV, onderdeel a, bij de Habitatrichtlijn, bijlage II bij het Verdrag van Bern of bijlage I bij het Verdrag van Bonn, met uitzondering van de soorten, bedoeld in artikel 1 van de Vogelrichtlijn, in hun natuurlijk verspreidingsgebied opzettelijk te doden of te vangen.
2. Het is verboden dieren als bedoeld in het eerste lid opzettelijk te verstoren.
3. Het is verboden eieren van dieren als bedoeld in het eerste lid in de natuur opzettelijk te vernielen of te rapen.
4. Het is verboden de voortplantingsplaatsen of rustplaatsen van dieren als bedoeld in het eerste lid te beschadigen of te vernielen.

De kolonie meervleermuizen in Zuidwijk is waargenomen in de gebouwde omgeving, naar verluidt in vastgoed van een woningcorporatie. Voorts blijkt zoals eerder gesteld dat stadsecologen het foerageergebied van de meervleermuizen in kaart hebben gebracht, waaruit blijkt dat zowel het Zuiderpark als het Zuidelijk Randpark in Barendrecht hier onderdeel van zijn. Voorts is het zeker niet onmogelijk dat er nog meer waarnemingen van de kolonie volgen, bijvoorbeeld in belendende woonwijken waar het college forse ruimtelijke ingrepen wil plegen. Zo leidt het project Carnisse Poort⁴ in de woonwijk Carnisse tot sloop en nieuwbouw van woningen, met een andere ruimtelijke structuur tot gevolg. En ons heeft tevens het nieuws bereikt dat de gemeente Rotterdam voornemens is het gebied ingeklemd tussen Charloisse Lagedijk, Smitshoekseweg en Havenspoorpad (de ‘Waterdriehoek’) te bebouwen. Dat ligt nabij het Zuidelijk Randpark.

5. Hoe bent u van plan de wettelijke bescherming van de meervleermuis gestand te doen? Is deze bescherming bijvoorbeeld afdoende geborgd in het afgeven van omgevingsvergunningen voor wijzigingen van bouwwerken waarin de meervleermuizen verblijven of voor ruimtelijke ingrepen op Zuid die van invloed kunnen zijn op het rustpatroon, foerageergedrag, broedplaatsen of vliegroutes van de meervleermuis?

6. Wie controleert u in het naleven van bescherming van soorten op basis van de Wet natuurbescherming?

7. Bent u verplicht voor ruimtelijke ingrepen in de nabijheid van de vindplaats van de kolonie meervleermuizen in Zuidwijk te toetsen op naleving van de bepalingen zoals vermeld in Artikel 3.5 uit de Wet natuurbescherming? Indien nee, waarom niet? Indien ja, wanneer gaat u dat voor welke ingrepen doen?

Meervleermuizen zijn zeer lichtgevoelig. In 2017 hebben wij met succes een motie ingediend die het college ertoe heeft opgeroepen het gemeentelijke lichtplan uit 2011 zo te herzien dat er meer rekening wordt gehouden met het welzijn van dieren. Het college heeft vervolgens een addendum⁵ toegevoegd aan het lichtplan dat volgens de afdoening van de motie “de invloed van licht op dierenwelzijn samenvat en procesafspraken toevoegt waardoor in een vroeg stadium duidelijk kan worden óf, en in wat voor mate, rekening moet worden gehouden met kwetsbare ecologie.”

8. Hoe kan volgens u de vernieuwde versie van het gemeentelijke lichtplan (dus inclusief addendum) de leefomgeving van de meervleermuis te hulp schieten?

Over lichtgevoelige vleermuizen schrijft u in voornoemd addendum op het lichtplan het volgende:

“De zeer lichtgevoelige soorten jagen niet bij lantaarnpalen en vermijden verlichting sterk. Dit zijn dus ook de soorten die als eerste verdwijnen door de toename van verlichting. Voor vleermuizen is duisternis in de kerngebieden én verbindingen essentieel.”

9. Hoe handhaaft u de Wet natuurbescherming bij het aanbrengen van openbare verlichting in de nabijheid van de vindplaats van lichtgevoelige vleermuizen, zoals meervleermuizen?

10. Welke van de vier opties uit het addendum (geen verlichting, statisch dimmen, dynamisch dimmen, gekleurd licht) acht u het meest kansrijk om verstoring van het leefgebied van lichtgevoelige vleermuizen te voorkomen?

De pagina van de website van de gemeente Rotterdam die gaat over het lichtplan geeft geen inzage in dit addendum en de downloadbare versie van het lichtplan is nog altijd de oorspronkelijke versie uit 2011. Sterker nog, op deze pagina wordt nergens de relatie gelegd tussen verlichting en dierenwelzijn.

11. Waarom maakt u nergens in uw publiekscommunicatie over (openbare) verlichting melding van de relatie met dierenwelzijn? Vindt u dat net als wij een gemiste kans, aangezien inwoners van Rotterdam zo de kans wordt ontnomen meer te leren over onder meervleermuizen? En bent u tevens bereid te werken aan de vindbaarheid van dit addendum op de pagina van de website van de gemeente Rotterdam die gaat over het lichtplan?

Voor het versterken van het leefgebied van icoonsoorten is projectsubsidie beschikbaar van de provincie Zuid-Holland⁶. De subsidie draagt ertoe bij dat aanvragers hun best doen om de staat van instandhouding van de soort in kwestie gunstiger te maken.

12. Bent u bereid navraag te doen bij de provincie Zuid-Holland of de gemeente Rotterdam in aanmerking komt voor projectsubsidie om het leefgebied van de meervleermuis te versterken? Indien nee, waarom niet?

13. Zijn er nog meer icoonsoorten waarvoor u bij de provincie Zuid-Holland projectsubsidie kunt aanvragen? Indien ja, welke?

14. Ziet u nog andere mogelijkheden om met middelen van derden te werken aan een meer gunstige staat van instandhouding van de meervleermuis in onze stad? Indien ja, welke?

Wij zien uw beantwoording met belangstelling tegemoet.

1 https://www.ad.nl/rotterdam/dat-is-tof-zeldzame-vleermuizen-in-zuidwijk~a09272ec/

2 https://medium.com/icoonsoorten-zuid-holland/de-icoonsoorten-van-zuid-holland-e910438aea9e

3 https://minlnv.nederlandsesoorten.nl/content/meervleermuis-myotis-dasycneme

4 https://www.rotterdam.nl/wonen-leven/carnissepoort/

5 https://rotterdam.raadsinformatie.nl/document/7782731/1

6 https://zoek.officielebekendmakingen.nl/prb-2018-7217.html