Raads­vragen: Kunst­werken voor­malige Caland Lyceum

Indiendatum: sep. 2019

Geacht college,

Het voormalige Caland Lyceum – thans een locatie van de Wolfert van Borselen scholengroep – aan de Argonautenweg in Hillegersberg wordt binnenkort gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouw. Een kunstwerk1 van de Rotterdamse kunstenaar Louis van Roode (1914-1964) siert reeds sinds de opening in 1962 de voorgevel. Het kunstwerk – een betonreliëf – is een typisch voorbeeld van wederopbouwkunst. In het pand is ook een monumentaal glas-in-loodraam aanwezig, van de hand van dezelfde kunstenaar.

Ruim twee jaar geleden debatteerde de Raad over de sloop van het voormalige Caland Lyceum. Diverse erfgoedverenigingen benadrukten destijds het belang van behoud van het gebouw voor Rotterdam vanwege de grote cultuurhistorische waarde, niet zozeer vanwege de systeembouw die is toegepast als wel de architectuurgebonden kunst. Dat geldt voor zowel het betonnen kunstwerk aan de voorgevel als het glas-in-loodraam binnen. Het college heeft besloten het pand te slopen, maar heeft eveneens aangegeven de kunst in en aan het pand te willen behouden. In een brief2 aan de raadscommissie die zich in de vorige raadsperiode boog over de sloop van het Caland Lyceum, liet de wethouder verantwoordelijk voor onderwijshuisvesting in april 2017 hierover het volgende weten:

“(…) Derhalve zal het college zich ervoor inspannen dat het betonreliëf van Louis van Roode, dat in de gevel van dit gebouw gegoten zit en als een monumentwaardig detail wordt beschouwd, alsmede het in het pand aanwezige 'glas in lood’ kunstwerk, behouden blijft. Het college zal erop toezien dat deze kunstwerken dan ook integraal worden opgenomen in het ontwerp van de nieuwbouw, mits dat redelijkerwijs technisch mogelijk is en onder de strenge voorwaarde dat dit zonder onherstelbare schade aan het werk kan gebeuren.

Er dient hiertoe aanvullend technisch advies ingewonnen te worden. Als uit dit aanvullend technisch advies blijkt dat de risico’s op onherstelbare beschadiging te groot zijn en/of de kosten voor behoud van de kunstwerken en herstel van eventuele schade buitenproportioneel hoog, dan zal de gemeente in overleg met de architect bezien welke mogelijkheden er zijn om de werken op een andere manier te laten terugkomen in de nieuwbouw. Ook wanneer in het ontwerpproces blijkt dat het inpassen van de op dat moment gepreserveerde kunstobjecten tot te grote (technische) complexiteit leidt en daarmee de kosten voor het project onevenredig hoog oplopen, zal naar alternatieve oplossingen gezocht worden. Het onderzoek naar het behoud van de kunstwerken van Louis van Roode zal worden opgestart met het starten van het ontwerpen van de nieuwbouw voor het Wolfert Dalton.”

De sloop van het voormalige Caland Lyceum is aanstaande; bewoners hebben een brief ontvangen van een aannemer die haar werkzaamheden aan het pand aankondigt. Voor behoud van de architectuurgebonden kunstwerken van het voormalige Caland Lyceum willen wij discussie voorkomen zoals die is gevoerd over het kunstwerk ‘Water’ in het voormalige zwembad in Rozenburg, waar met betrekking tot herplaatsing helaas geen goede afspraken voor waren gemaakt. Het is namelijk belangrijk tijdig heldere afspraken te maken. Wij zijn aldus benieuwd wat het college heeft afgesproken over de sloop van dit pand, dat in eigendom is van de gemeente Rotterdam.

1. Welke afspraken heeft u gemaakt over behoud van architectuurgebonden kunstwerken – in casu het betonreliëf en het glas-in-loodraam – van het voormalige Caland Lyceum? En met wie heeft u die afspraken gemaakt?

2. Heeft u reeds aanvullend technisch advies ingewonnen over de mogelijkheid tot herplaatsing in nieuwbouw, indachtig eventuele onherstelbare schade en/of de kosten? Indien ja, wat is uit dit aanvullend technisch advies naar voren gekomen?

3. Heeft u ervoor kunnen zorgen dat de architectuurgebonden kunstwerken van het voormalige Caland Lyceum wordt geïntegreerd in het ontwerp van de nieuwbouw op de locatie aan de Argonautenweg? Indien nee, welke moeilijkheden heeft u ervaren om uw wens hiertoe voor elkaar te krijgen? Indien nee, welke alternatieve oplossing heeft u in petto?

Erfgoedverenigingen hebben aangegeven betrokken te willen blijven bij het verdere verloop van behoud en herplaatsing van de kunstwerken. Het college heeft aangegeven daar geen bezwaar in te zien. Wellicht hebben deze organisaties kennis en kunde in huis die de gemeente goed kan gebruiken in het zoeken naar de beste oplossing.

4. Heeft u reeds contact gezocht met erfgoedverenigingen en/of bent u reeds ingegaan op toenadering van deze organisaties? Indien ja, hoe verloopt de samenwerking tot dusverre?

1 https://www.bkor.nl/beelden/zonder-titel-80/

2 https://rotterdam.raadsinformatie.nl/document/5248866/1