Raads­vragen: Kantje boord voor de vissen in de Schie

Indiendatum: 3 jan. 2023

Geacht college,

Eind vorig jaar was het kantje boord voor zo’n zeventig vissen die in de Schie naar lucht hapten om in leven te blijven. Vissen doen dat als ze uit het water te weinig zuurstof kunnen halen. Een tekort aan zuurstof in het water kan voor vissen dodelijk zijn.

Het incident vond plaats ter hoogte van de Zestienhovensekade, blijkt uit een artikel[1] op de website van omroep Open Rotterdam. Volgens het artikel stelt het hoogheemraadschap van Delfland – die poolshoogte kwam nemen – dat er inderdaad te weinig zuurstof in het water van de Schie zat, ten tijde van het incident. Het is ons vooralsnog niet duidelijk of het hoogheemraadschap maatregelen heeft genomen om een tekort aan zuurstof in het water te verhelpen, dan wel of het zuurstofgehalte van het water anderszins is toegenomen.

1. Wie is eigenaar van de Schie? En wie is verantwoordelijk voor de waterkwaliteit van dit oppervlaktewater in algemene zin? Hoe luiden eventuele afspraken tussen eigenaar en waterbeheerder en waar kunnen we deze afspraken teruglezen?

2. Wie is verantwoordelijk voor het zuurstofgehalte van de Schie? Hoe is momenteel geregeld dat er actie wordt ondernomen om zuurstof toe te voegen aan het water na een gebeurtenis waardoor het gehalte afneemt, door een natuurlijke oorzaak of anderzijds?

Het hoogheemraadschap stelt dat rotte bladeren in het water hebben geleid tot het zuurstoftekort. Dit zou derhalve inhouden dat de fosfaatbelasting van de Schie op locatie een uitschieter vertoonde, omdat bladval slechts een marginale invloed heeft op de hoeveelheid fosfaat in het water. Verreweg de belangrijkste oorzaak voor zuurstoftekort in water is immers stikstof (N) en fosfaat (P). Afspoeling van mest in het water of lozingen in het water door menselijk handelen leiden tot veel meer nutriënten die het zuurstofgehalte neerwaarts bijstellen.

3. Onderschrijft u de lezing van het hoogheemraadschap dat bladval heeft geleid tot het incident van naar lucht happende vissen? Indien ja, erkent u dat bladval slechts een marginale invloed heeft op het zuurstofgehalte van water in vergelijking met afspoeling van stikstof en fosfaat?

4. Wat weet u zelf over waterkwaliteit, zuurstofgehalte in water en oorzaken van nutriënten die een negatief effect hebben op de visstand? Anticipeert u op een dreigend zuurstoftekort, om zo de vissen te redden?

Elke herfst vallen de bladeren van de bomen. Het college kan deze oorzaak van een eventueel zuurstoftekort goed in kaart brengen, gezien de cyclus van de seizoenen. Daarbij komt dat het college ervaring heeft opgedaan met het effect van bladeren in de Kralingse Plas, als onderdeel van de doelstelling dit oppervlaktewater te defosfatiseren.

5. Wat doet u nu al om constante toevoer van stikstof en fosfaat in Rotterdamse oppervlaktewateren terug te dringen, teneinde te voorkomen dat incidentele toevoer (bijvoorbeeld als gevolg van bladval) een probleem vormt voor het leven in en onder het water? Met andere woorden, neemt u uw verantwoordelijkheid voor een gezonde leefomgeving voor de vissen?

6. Wat zijn uw ervaringen met het defosfatiseren van de Kralingse Plas door dit oppervlaktewater te ontdoen van bladeren?

Problemen voor vissen in de Schie zijn niet nieuw. Wij stuitten op een artikel[2] uit 2010 op de website van omroep RTV Rijnmond waarin ongeveer op dezelfde plek in de Schie een zuurstoftekort bleek. Helaas hebben de vissen het destijds niet overleefd. Bewoners vermoedden dat lozingen van stoffen in het water door een nabijgelegen fabriek de oorzaak waren voor de vissterfte; het hoogheemraadschap van Delfland hield het destijds op een ijslaag die zuurstoftoediening vanuit de lucht aan het water tegenhield. Die laatste lezing luidt zo ongeveer als dat een zuurstoftekort een natuurverschijnsel is; de dood van vissen natuurlijke selectie.

In het jongste incident geven bewoners rondom de plek van naar lucht happende vissen aan dat ze al meermaals contact hebben gezocht met de gemeente over de situatie. De bewoners maken zich grote zorgen, destijds al in 2010 en ook nu weer, of beter: nog steeds.

7. Hoe bereiken u signalen uit de Rotterdamse samenleving over eventuele benarde situaties van vissen in onze wateren? Hoe hebben de bewoners langs de Schie u bijvoorbeeld bereikt?

8. Wat doet u met deze signalen? Komt u onmiddellijk in actie, verwijst u door naar het desbetreffende waterschap, stelt u dat zuurstoftekort een natuurverschijnsel is en vissterfte natuurlijke selectie, of reageert u op een andere manier?

Uit voornoemd artikel op de website van Open Rotterdam blijkt dat de bewoners het heft in eigen handen hebben genomen om de vissen te redden. Ze hadden een kano met kraanwater gevuld om zo de vissen meer zuurstofrijk water te kunnen bieden.

9. Wat vindt u ervan dat bewoners de vissen hebben gered?

Wij zien uw beantwoording met belangstelling tegemoet.

[1] https://openrotterdam.nl/zeventig-vissen-in-overschie-door-bewoners-gered-van-verstikking/

[2] https://www.rijnmond.nl/nieuws/19153/omwonenden-rdamse-schie-maken-zich-zorgen-om-dode-vissen