Raads­vragen: Bodem­ver­ont­rei­niging bij nuts- en volks­tuinen

Indiendatum: 11 apr. 2024

Geacht college,

Eind vorig jaar bleek dat er verhoogde concentraties PFAS zijn aangetroffen nabij luchthaven Rotterdam The Hague Airport (RTHA). Nabijgelegen nuts- en volkstuinders kregen van de gezondheidsdienst GGD Rotterdam-Rijnmond het advies geen groenten en fruit uit eigen tuin te eten. Enkele media hebben hierover bericht, zoals het AD Rotterdams Dagblad[1].

Inmiddels is het eten van groenten en fruit uit eigen tuin weer veilig, volgens berichtgeving van eerder deze maand op de website[2] van RTHA. De luchthaven had advies- en ingenieursbureau TAUW opdracht gegeven tot vervolgmetingen naar de aanwezigheid van PFAS in het gebied. Op de website valt te lezen: “Als tuinders af en toe uit eigen tuin eten, is de extra hoeveelheid PFAS die ze binnenkrijgen gering. Het gezondheidsrisico is dan klein”. RTHA stelt dat dit volgt op een nieuw advies van de GGD.

1. Kunnen wij het nieuwe advies van de GGD ontvangen?

De vraag werpt zich op wie verantwoordelijk is voor het verhelpen van bodemverontreiniging op nuts- en volkstuinen op grond in eigendom van de gemeente, rond RTHA of elders in de gemeente. Tuindersverenigingen huren de grond, maar het is natuurlijk ondoenlijk om van hen te verlangen de bodem te saneren. Recent hebben wij een brandbrief mogen ontvangen van de besturen van nutstuinverenigingen N.T.V. Zuiderlaan en N.T.V. Smeetslandsedijk over bodemverontreiniging.

2. Zijn er voorwaarden die de gemeente hanteert voor de bodemgesteldheid van eigen grond waar nuts- en volkstuinverenigingen zijn gevestigd?

De Nota bodembeheer[3] is door de gemeenteraad vastgesteld op 1 juni 2023 en rept over zogenoemde functieklassen, waarbij nuts- en volkstuinen doorgaan als functieklasse landbouw. Grenswaarden zijn dan gebaseerd op de Lokale Maximale Waarden Landbouw.

3. Wat zijn de Lokale Maximale Waarden Landbouw voor alle zeer zorgwekkende stoffen (ZZS’s)? Kunnen wij een overzicht ontvangen?

4. Voldoen alle nuts- en volkstuinverenigingen aan de maxima die zijn gesteld? Indien nee, waarom niet? En weten de tuindersverenigingen dat er overschrijdingen zijn?

Vervuilde grond is een risico voor mensen, zeker voor tuinders die door eigen teelt rechtstreeks in contact staan met de bodem. Dat kan ook al het geval zijn als er nog geen overschrijding van maximale waarden heeft plaatsgevonden. In de Nota bodembeheer staat het volgende:

“5.5.1 Bepalen humane risico's

In specifieke situaties kan er al sprake zijn van humane risico's wanneer er (nog) geen overschrijding van de interventiewaarde plaatsvindt. Aanvullend onderzoek is dan vereist. Het gaat om situaties waar humane risico's ontstaan door:

1. inname van stoffen (zoals cadmium, lood en/of drins) als gevolg van gewasconsumptie van knol- en/of bladgewassen uit moestuinen, volkstuinen, stadslandbouwtuinen of tuinbouwpercelen. Hier is het nodig het gemiddelde gehalte van de stof op basis van 20 steken uit de bovenste 50 centimeter in de contactzone te bepalen. Zo nodig kan er een analyse van gewassen, geteeld op de verontreinigde grond plaatsvinden. Hiervoor kan gebruik worden gemaakt van de SIKB-handreiking 8102 (lit. 16);”

5. Voor welke nuts- en volkstuinverenigingen heeft u (aanvullend) onderzoek verricht naar mogelijke humane risico’s? En wat is uit het onderzoek naar voren gekomen?

In sommige gevallen wordt gebruik van vervuild c.q. verontreinigd oppervlaktewater afgeraden voor het besproeien van de tuin. Nutstuinverenigingen beschikken niet over alternatieven. Dat is een probleem, zoals ook wordt opgemerkt door de besturen van N.T.V. Zuiderlaan en N.T.V. Smeetslandsedijk: “Wij gaan ervan uit dat de gemeente wel weet dat zonder water er geen groente, fruit en planten kunnen groeien en bloemen en deze dan vergaan”.

6. Wat moeten de nutstuinverenigingen in de stad volgens u nu doen? En wat gaat u doen om ze te helpen?

Wij zien uw beantwoording met belangstelling tegemoet.

[1] https://www.ad.nl/rotterdam/advies-om-niet-uit-tuin-te-eten-na-vondst-pfas-rond-rotterdam-airport~a9861073/

[2]https://www.rotterdamthehagueairport.nl/pfas/#:~:text=PFAS%20in%20blusmiddelen%20brandweer&text=RTHA%20bluste%20tijdens%20incidenten%20en,blusmiddel%20meer%20ingezet%20bij%20incidenten.

[3] https://gemeenteraad.rotterdam.nl/Agenda/Document/8474d20e-7e6d-4cb4-a884-196a5c8b4b88?documentId=93c66bce-a210-4de6-913e-f41b1bb4754f&agendaItemId=fa15bedf-2abf-450b-922c-32e61c32dba8