Raads­vragen: Aanpassing processen-verbaal gemeen­te­lijke boa’s incident Olde­gaarde

Indiendatum: 3 dec. 2021

Geacht college,

Op 12 april 2020 vond er een incident plaats aan Oldegaarde in Charlois waarbij er een groep buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s) van de gemeente Rotterdam werd aangevallen door personen. Uit de evaluatie[1] van het incident, besproken in de vergadering van de commissie Veiligheid en Bestuur van de gemeenteraad van 11 juni 2020[2], blijkt dat er het volgende is gebeurd:

“Op zondag 12 april 2020 omstreeks 17.30 uur bevinden twee boa’s van Stadsbeheer Toezicht en Handhaving zich tijdens hun surveillance aan de Oldegaarde ter hoogte van de voetbalvelden van SV Charlois. Daar zien zij dat zich een groep van circa tien personen op de parkeerplaats naast de voetbalvereniging bij enkele voertuigen ophoudt. De personen houden zich niet aan de afstand van 1,5 meter uit de Noodverordening COVID-19 van de voorzitter van de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond van 30 maart 2020.

Via de portofoon vragen de twee boa’s om versterking van nog een koppel boa’s. Dat koppel arriveert korte tijd later ter plaatse. De vier boa’s benaderen de groep personen. Een deel van de groep loopt weg. Eén boa verzoekt de groep te blijven staan. Eén van de personen uit de groep komt op één van de boa’s afgelopen en op ongeveer een meter afstand maakt deze persoon twee keer een droog kuchend geluid naar de boa. De boa vreest besmetting met het coronavirus en zegt tegen deze persoon, dat die als verdachte is aangehouden wegens zware mishandeling. Vanaf dat moment escaleert de situatie, met als gevolg dat er meer assistentie wordt opgeroepen en de noodknop meerdere keren wordt ingedrukt. Uiteindelijk zijn vier handhavers gewond geraakt tijdens het incident en zijn er drie verdachten aangehouden.”

Op 22 juni 2021 is er een zitting geweest in de Rotterdamse rechtbank over het strafrechtelijke vervolg van bovengenoemd incident. Van de zitting is verslag[3] opgesteld, gepubliceerd in oktober van dit jaar. De dienstdoende officier van justitie stelt in die zitting het volgende:

“Er is mij bekend geworden dat bij de rechter-commissaris twee BOA’s als getuige hebben verklaard dat zij op aanwijzing van de politie in de debriefing hun proces-verbaal hebben aangepast en met de originele datum en het tijdstip hebben ondertekend. Wat nog kwalijker is, is het feit dat nog twee andere BOA’s bij de rechter-commissaris als getuige hebben verklaard hun proces-verbaal niet te hebben aangepast, terwijl dit wél gebeurd is. Ik vind dit een kwalijke zaak en hiermee is sprake van een ernstige schending van een strafvorderlijk rechtsbeginsel. Ik vorder, op grond van recente rechtspraak van de Hoge Raad (ECLI:NL:HR:2020:1889) dat al deze processen-verbaal van het bewijs worden uitgesloten. Het essentiële belang van een proces-verbaal is dat deze op ambtseed is opgemaakt en dat er dient te worden beschreven wat er daadwerkelijk is gebeurd.”

1. Is de burgemeester van plan de Raad te informeren over het incident na het incident, namelijk aanpassing van een proces-verbaal van twee boa’s in dienst van de gemeente Rotterdam om zo een strafrechtelijk proces onrechtmatig te beïnvloeden? Indien nee, waarom niet?

2. Wat is de reactie van de burgemeester op het standpunt van de dienstdoende officier van justitie dat er sprake is van een ernstige schending van een strafvorderlijk beginsel als processen-verbaal achteraf worden aangepast?

3. Wat is de reactie van de burgemeester op het standpunt van de dienstdoende officier van justitie dat het aanpassen van processen-verbaal een overtreding van de ambtseed inhoudt?

Ambtenaren van de gemeente Rotterdam dienen zich te houden aan een gedragscode, te weten de Gedragscode voor de medewerkers van de gemeente Rotterdam 2016[4]. De gedragscode omvat een aantal voorschriften voor goed ambtenaarschap. Als voorschrift staat onder meer vernoemd:

“U beseft dat u onderdeel bent van de gemeente Rotterdam. U dient het algemeen belang en probeert met uw handelen het vertrouwen in de overheid te versterken.”

Ook het navolgende voorschrift is onderdeel van de gedragscode:

“U houdt zich aan de wettelijke voorschriften, aan algemeen aanvaarde gedragsregels en aan interne regels en voorschriften. U treedt correct op tegen burgers en bedrijven. U discrimineert niet en verleent geen voorkeursbehandelingen.”

4. Hoe verhoudt het achteraf aanpassen van processen-verbaal, en daarmee overtreding van de ambtseed, zich volgens u tot de Gedragscode voor de medewerkers van de gemeente Rotterdam 2016?

5. Stelt u dat het achteraf aanpassen van processen-verbaal helpt in het versterken van vertrouwen in de overheid? Indien ja, waarom?

6. Houden boa’s in dienst van de gemeente Rotterdam zich volgens u aan wettelijke voorschriften als zij achteraf processen-verbaal aanpassen om zo strafrechtelijk onderzoek onrechtmatig te beïnvloeden?

7. Volgen er sancties op overtreding van de ambtseed van de twee boa’s, of zijn die al in werking gezet? Indien nee, waarom volgen er geen sancties? Indien ja, wat zijn de sancties?

8. Bent u bereid dit incident, waarbij er sprake is van een ernstige schending van een strafvorderlijk beginsel, als lesmateriaal te gebruiken in het opleiden van boa’s en deze lessen ook te verankeren in werkinstructies of protocollen voor boa’s in dienst van de gemeente Rotterdam? Indien nee, waarom niet?

De advocaat van de verdachte ter zitting in de rechtbank, betreffende een van de personen die aanwezig waren tijdens het incident op 12 april 2020, voert het volgende aan:

“De politie heeft mij naderhand verteld het niet eens te zijn geweest met de handelswijze van de handhavers. Ik krijg te horen dat in een debriefing door de politie opdracht zou zijn gegeven tot wijziging van de processen-verbaal, in de zin dat mijn cliënt duidelijker omschreven had moeten worden dan aanvankelijk was gebeurd. De handhavers dienen in de uitvoering van hun werkzaamheden uit hun herinnering op te schrijven wat er gebeurd is en niet achteraf een daad bij een verdachte zoeken of deze duidelijker te omschrijven. Een politieagent mag aan de handhavers aanwijzingen geven en vragen stellen, maar het op die manier achteraf wijzigen van de processen-verbaal en deze ondertekenen als het origineel is mijns inziens het doelbewust en met grove veronachtzaming schaden van de belangen van mijn cliënt.”

9. Klopt het wat de advocaat stelt, namelijk dat het achteraf aanpassen van de processen-verbaal van gemeentelijke boa’s op instigatie dan wel opdracht van de politie is gebeurd? Indien nee, waarom niet? Indien ja, wat vindt u ervan dat functionarissen van een andere overheidsinstantie medewerkers van de gemeente Rotterdam verleiden dan wel dwingen tot het begaan van ernstige schending van een strafvorderlijk beginsel en daarmee overtreding van de ambtseed?

10. Is het opdracht geven tot aanpassing van processen-verbaal door politiemedewerkers volgens de burgemeester strafbaar? Indien nee, waarom niet?

11. Zijn betrokken politiemedewerkers die eventueel opdracht hebben gegeven tot aanpassing van processen-verbaal aangaande het incident op 12 april 2020 aan Oldegaarde gesanctioneerd, of volgen er nog sancties? Indien nee, waarom niet? Indien ja, welke sancties?

12. Heeft de burgemeester de korpschef van de politie-eenheid Rotterdam aangesproken over het eventueel strafbaar handelen van een van de politiemedewerkers? Indien nee, waarom niet?

Wij zien uw beantwoording met belangstelling tegemoet.

[1]https://rotterdam.raadsinformatie.nl/document/8764592/2/s20bb006228_2_44920_tds

[2]https://rotterdam.raadsinformatie.nl/vergadering/689351/Aanvangstijd%2014.30%20uur%20Commissie%20Veiligheid%20en%20Bestuur%20%282018-2022%29%2011-06-2020

[3]https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBROT:2021:9916

[4]https://lokaleregelgeving.overheid.nl/CVDR403995