Vragen: GenX in het drink­water

Indiendatum: jul. 2017

Geacht college,

De laatste weken zijn er in de regionale media alarmerende berichten verschenen over lozingen van de stof FRD903, beter bekend als GenX, in het oppervlaktewater van Dordrecht. De gemeten concentraties GenX overschrijden nog niet de norm gesteld door het RIVM, maar op termijn is dat wel zeer goed mogelijk. Over het afbreken/ontbinden/oplossen van GenX is namelijk nog heel erg weinig bekend. Over de effecten van GenX is ook weinig bekend, maar als opvolger van de toxische stof PFOA moeten we ons zorgen maken als het chemische goedje in de natuur terecht komt en zich verspreidt naar andere rivieren en grondwaterputten. Mogelijk veroorzaakt GenX nierziekten, leverschade en onvruchtbaarheid. Het is mogelijk ook kankerverwekkend. De zogenoemde Drechtsteden moeten zich vooral zorgen maken, omdat de lozingen daar plaatsvinden. Maar ook gemeenten die drinkwater aangeleverd krijgen uit oppervlaktewater waarin is geloosd of vervuilde grondwaterputten (zoals Gouda) doen er verstandig aan na te gaan of ingrijpen in de drinkwatervoorziening nodig is.

Waterschap Hollandse Delta omvat het lozingsgebied en is daarom belanghebbende in de ontwikkelingen omtrent de aanwezigheid van concentraties GenX in het oppervlaktewater en in grondwaterputten. Het Rotterdamse grondgebied bezuiden de Nieuwe Maas valt binnen de jurisdictie van het waterschap.

1. Heeft het college contact opgenomen met Waterschap Hollandse Delta met als doel inzichtelijk te krijgen of concentraties GenX zich bevinden binnen de gemeentegrenzen? Indien nee, waarom niet? Indien ja, welke inzichten heeft zij verkregen? Indien ja, vreest Waterschap Hollandse Delta verdere verspreiding van de concentraties?

Sinds 1 juli wordt de monitoring van de concentraties GenX in en rondom Dordrecht gedaan door DCMR. Voorheen was de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid verantwoordelijk voor monitoring. De DCMR is een gemeenschappelijke regeling waaraan de gemeente Rotterdam deelneemt.

2. Weet het college waarom de DCMR sinds 1 juli van dit jaar verantwoordelijk is voor monitoring van GenX in en rondom Dordrecht?

Waterbedrijf Evides, dat het Rotterdamse drinkwater verzorgt, stelt dat GenX geen probleem oplevert voor haar bedrijfsvoering. Op de eigen website schrijft Evides over de betrouwbaarheid van het grondwater in Dordrecht:

“Het grondwater dat wij in Dordrecht voor de drinkwatervoorziening gebruiken, bevindt zich in diepe bronnen (tussen de 80 en 140 meter diep) verderop op het Eiland van Dordrecht: Jeugddorp, Polder de Biesbosch en de Kop van het Land. Zij zijn goed beschermd door een dikke kleilaag en qua ligging kan er geen verontreiniging in terechtkomen. Het oppervlaktewater dat we voor de drinkwatervoorziening gebruiken, is niet afkomstig uit de buurt van Dordrecht, maar komt uit de verder afgelegen Maas.”

De Partij voor de Dieren houdt graag een vinger aan de pols als het aankomt op de verantwoordelijkheid die de gemeente Rotterdam draagt voor het welzijn van haar inwoners én als aandeelhouder van Waterbedrijf Evides, dat een verzorgingsgebied heeft dat strekt tot Zeeuws-Vlaanderen.

3. Deelt het college de opvatting dat GenX geen probleem oplevert voor de levering van drinkwater door Evides in haar verzorgingsgebied? Indien ja, waarom? Indien nee, waarom niet? Indien nee, wat zijn vervolgacties van het college?

Evides stelt gezamenlijk op te trekken met andere drinkwaterbedrijven in het borgen van veilig drinkwater. Drinkwaterbedrijf Oasen (verzorgingsgebied: Zuid-Holland-Oost) pleit voor toepassing van het voorzorgsbeginsel in een zienswijze op een gewijzigde omgevingsvergunning voor het bedrijf verantwoordelijk voor de lozingen van GenX. Het voorzorgsbeginsel zorgt ervoor dat een bepaalde handeling tot nader order wordt verboden totdat is gebleken dat het geen schade berokkent. Het lozen van GenX is een dergelijke handeling.

4. Stelt het college dat Evides tevens pleit voor toepassing van het voorzorgsbeginsel met betrekking tot de lozingen van GenX? Indien nee, waarom niet? Indien nee, is het college bereid zich op de eerstvolgende aandeelhoudersvergadering uit te spreken voor toepassing van het voorzorgsbeginsel?

5. Zijn er andere besluitvormingsprocessen waarin het college een actieve rol speelt, bijvoorbeeld als het gaat over afdwingbare revisievergunningen voor risicovolle bedrijven? Indien ja, in welke processen neemt zij deel?

Oasen stelt dat additionele zuiveringsinstallaties in de toekomst nodig zijn om de concentraties GenX te filteren uit het drinkwater. Het is niet ondenkbaar dat Evides daar ook aan moet.

6. Voor wie zijn de meerkosten van waterzuivering als vervuiling van het drinkwater door GenX aantoonbaar kan worden teruggeleid naar een bedrijf?

7. Vindt het college dat Evides deze meerkosten in rekening mag brengen bij een bedrijf? Indien nee, waarom niet?