SV: Kunstmest op sport­velden en andere groen­op­per­vlakken

Indiendatum: apr. 2016
Antwoorddatum: 24 mei 2016

Op 22 april 2016 stelden de raadsleden Mw. J. Bokhove (GroenLinks) en J.D. van der Lee-van der Haagen (Partij voor de Dieren) ons schríftelijke vragen over kunstmest op sportvelden en andere groenoppervlakken.

Inleidend wordt gesteld:

De gemeente Rotterdam beheert om en nabij 140 sportvelden. Om het gras te laten groeien wordt kunstmest gebruikt. Uit documentatie van de gemeente van eind 2013 met betrekking tot de aanbesteding van kunstmestproducten voor de Rotterdamse sportvelden blijkt dat het geschatte jaarlijkse verbruik van traditionele en gecoate kunstmest, uitgedrukt in gewicht, meer dan een ton bedraagt. Ook is er vloeibare
kunstmest ingekocht.

Hieronder volgen de vragen en onze beantwoording:

Vraag 1:
Voor hoeveel van de sportvelden in beheer bij de gemeente Rotterdam wordt kunstmest gebruikt?

Antwoord:
De gemeente beheert 144 sportvelden waarop kunstmest wordt gebruikt.

Vraag 2:
Strookt het geschatte jaarverbruik van kunstmestproducten in de aanbesteding van 2013 met het werkelijke verbruik?

Antwoord:
Het daadwerkelijk verbruik verschilt niet veel van het geschatte verbruik. Wel zijn er kleine verschillen die worden veroorzaakt door factoren zoals de intensiteit waarmee velden bespeeld worden, de mate waarin doorgespeeld kan worden in de winter en vervanging van natuurgrasvelden door kunstgrasvelden.

Vraag 3:
Is er sinds de voorgenoemde aanbesteding een verandering opgetreden in het verbruik van kunstmestproducten op de Rotterdamse sportvelden?

Antwoord:
Nee, er is geen noemenswaardige verandering in het verbruik opgetreden. Wel wijzigen de gebruikte soorten kunstmest. Periodiek worden bemonsteringen van de grond uitgevoerd. Op basis van de samenstelling van de grond wordt de minimaal te gebruiken hoeveelheid en de soort kunstmest bepaald.

Vraag 4:
Is het college bereid de Raad een historisch overzicht te doen toekomen van het verbruik van kunstmest in Rotterdam voor wat betreft de Rotterdamse sportvelden, met als doel verbruiktrends inzichtelijk te maken? Indien nee, waarom niet?

Antwoord:
Ja, desgewenst kunnen wij informatie over de gebruikte hoeveelheden beschikbaar stellen.

Voorts wordt gesteld:

Kunstmest wordt niet alleen voor het onderhoud van sportvelden gebruikt, maar ook voor andere groenoppen/lakken, zoals parken, perken en grasvelden.

Vraag 5:
Op welke groenoppervlakken in het beheer van de gemeente wordt kunstmest gebruikt, wat voor soort oppervlakken zijn dit en hoeveel zijn dit er?

Antwoord:
Op andere groenoppervlakken dan sportvelden wordt het gebruik van kunstmest terughoudend toegepast. Het product wordt alleen gebruikt op gazons die slijtagegevoelig zijn (bijvoorbeeld evenemententerreinen en trapvelden) en op gazons waaraan extra kwaliteitseisen worden gesteld (bijvoorbeeld in de binnenstad). De hoge eisen die we aan deze velden stellen maken gebruik van kunstmest noodzakelijk.
Bij plantsoenelementen zoals rozen, vaste planten en sierheesters wordt organische mest in korrelvorm toegepast.

Vraag 6:
Welke aanbestedingen zijn er in het recente verleden (<5 jaar) gedaan voor de inkoop van kunstmestproducten voor deze oppervlakken?

Antwoord:
Ten behoeve van de bemesting van sportvelden is in 2013 een aanbesteding gedaan. In het beheer van openbare ruimte wordt kunstmest indien nodig door de onderhoudsaannemer geleverd en gebruikt. Aan deze aannemers worden eisen gesteld met betrekking tot de samenstelling, duurzaamheid en doelmatigheid van de kunstmest.
De kunstmest dient langzaam werkend te zijn om uitspoeling te voorkomen.

Vraag 7:
Is er een afname of juist een toename te bespeuren voor het verbruik van kunstmest voor deze oppervlakken? Indien er sprake is van toename, acht het college dit wenselijk?

Antwoord:
Kunstmest wordt gebruikt voor sportvelden en terughoudend op het onder vraag 5 gestelde. Derhalve wordt geen noemenswaardige toe- of afname in verbruik verwacht. In principe zal alleen herinrichting of verandering van gebruik van velden leiden tot meer of minder gebruik van kunstmest.

Voorts wordt gesteld:

Het gebruik van kunstmest is slecht voor het milieu. Afspoeling van kunstmest via het grondwater naar sloten, plassen en meren leidt ertoe dat deze waterpartijen zuurstof arm worden en een rijk bodemleven van vissen en waterplanten geen kans heeft. Algengroei tiert daarentegen welig in zuurstofarm water. Kunstmest bevat veel zouten die schimmelwerking aantasten, waardoor natuurlijke processen niet meer hun gang kunnen gaan. Ook komt er veel koolstofdioxide vrij bij de productie van kunstmest.

Vraag 8:
Onderschrijft het college de milieurisico’s die gepaard gaan met het gebruik van kunstmest? Indien nee, waarom niet? Indien ja, wat geldt voor het college als rechtvaardiging voor het gebruik van kunstmest?

Antwoord:
Ja, het College onderschrijft de risico’s van kunstmest. Daarom wordt het aantal locaties waarop het gebruikt wordt beperkt gehouden en wordt de hoeveelheid die per veld gebruikt wordt minimaal gehouden (met behulp van grondmonsters). Gebruik van kunstmest is noodzakelijk om de kwaliteit van de grasvelden, die intensief worden gebruikt voor sport, recreatie en evenementen, op peil te houden. De grasplanten hebben goede voeding nodig om te herstellen van schade door (intensief) gebruik, door het weer en van ziekten. Het College hecht veel waarde aan sportvelden van goede kwaliteit. Ook vanuit verenigingen is er grote vraag naar bespeelbare veldcapaciteit. We willen sport stimuleren en verenigingen goede velden ter beschikking stellen. Ook vinden we het belangrijk om blessures te voorkomen.

Vraag 9:
Kan er volgens het college sprake zijn van duurzaam inkopen in het geval van levering van kunstmest? Indien ja, waarom en indien nee, waarom is dit dan wel staand beleid?

Antwoord:
De gemeente streeft ernaar, binnen het budget, zo duurzaam mogelijk kunstmest in te kopen. Bij aankoop worden daarom eisen van milieutechnische aard opgenomen.

Vraag 10:
Welke criteria zijn door de gemeente gehanteerd om ‘de beste kunstmestleverancier voor Rotterdam’ te vinden?

Antwoord:
Leveranciers zijn beoordeeld op prijs, leveringscondities, vakbekwaamheid, Social Return, en kwaliteit van de kunstmest. De kwaliteit van de kunstmest wordt o.a. bepaald door het percentage stof, de samenstelling van de korrels, de verpakking en de hanteeren strooibaarheid.

Voorts wordt gesteld:

In het bestek wordt gesteld: "De producten mogen dan ook niet of nauwelijks uitvloeien bij hevige regenval. ” (pp. 6.)

Vraag 11:
Stelt het college dat de kunstmestproducten die de gemeente heeft ingekocht voldoen aan deze voorwaarde?

Antwoord:
Ja, de producten voldoen hieraan. Bovendien wordt elk jaar met de leverancier overleg gevoerd over de kwaliteit van de producten en over de hoeveelheden die per locatie gebruikt worden.

Vraag 12:
Geldt deze voorwaarde ook voor de inkoop van kunstmestproducten die voor andere oppervlakken dan sportvelden worden gebruikt? Indien nee, waarom niet?

Antwoord:
Ja, dit wordt ook hier nagestreefd. Met aannemers worden per locatie gerichte afspraken gemaakt om overbemesting te voorkomen.

Voorts wordt gesteld:

Kunstmest kan worden vervangen door volledig organische meststoffen, die biologisch afbreekbaar zijn. Deze worden goed vastgehouden door graszoden en spoelen niet weg, en geven vervilting geen kans doordat schimmels en bacteriën zich te goed doen aan maaisel. Onderhoud aan groenoppervlakken wordt zo stukken minder intensief.

Vraag 13:
Ziet het college de voordelen in van het gebruik van volledig organische meststoffen, zowel voor het milieu als voor de gebruikers van groenoppervlakken en de gemeente? Indien nee, waarom niet?

Antwoord:
Ja, het College ziet het voordeel van het gebruik van organische meststoffen. De organische meststoffen zijn milieuvriendelijker. Aan het gebruik van organische meststoffen zitten echter ook nadelen.

We zien de volgende nadelen in het gebruik van organische meststoffen:
« Vanwege ons klimaat is het middel niet altijd effectief.
* Op intensief gebruikte groenoppervlakken kunnen organische meststoffen leiden tot dichtslibbing van de toplaag, hetgeen de waterdoorlatendheid negatief beïnvloed. Hierdoor worden bijvoorbeeld velden minder bespeelbaar.
« Er zijn proeven die het effect van organische producten ter discussie stellen.
* De kosten zullen plusminus C 50.000,- hoger uitkomen.

Meer in detail het volgende:
Organische producten hebben niet de werking van biologische of chemische producten. Ze zijn niet direct opneembaar door de planten. Organische producten moeten eerst in de bodem omgezet worden in minerale bestanddelen. Als de grondsamenstelling niet ideaal is, vindt de omzetting langzaam of niet plaats. Ook is de omzetting afhankelijk van de weersgesteldheid. Uit proeven is gebleken dat hierdoor het beoogde resultaat vaak niet wordt behaald.
Om de velden zoveel mogelijk bruikbaar te houden is een snelle groei na de winter en een snel herstel in de zomer belangrijk. Dit maakt een snelle opname van voedingsstoffen cruciaal.

Voorts wordt gesteld:

In de aanbesteding van 2013 met betrekking tot de inkoop van kunstmest voor sportvelden staat de curieuze zin: “Het werken met organische meststoffen past momenteel niet waardoor deze zijn uitgesloten. ”

Vraag 14:
Klopt het dat het gebruik van (volledig) organische meststoffen binnen de gemeente Rotterdam tot voor kort was uitgesloten? Indien ja, waarom?

Antwoord:
Ja, vanwege de bij vraag 13 genoemde nadelen.

Vraag 15:
Staat het college thans open voor gebruik van volledig organische meststoffen en/of is zij bereid dit in de toekomst tot staand beleid te maken? Indien nee, waarom niet?

Antwoord:
Ja, het College staat in principe open voor het gebruik van organische stoffen. Echter, we achten de kwaliteit die kunstmest levert noodzakelijk voor sportvelden en andere velden waar hoge eisen aan worden gesteld. De consequentie van het gebruik van middelen die minder van kwaliteit zijn is dat de bruikbaarheid, en daarmee de bespeelcapaciteit, van de velden afneemt. Ook zal gebruik van organische meststoffen
tot hogere kosten leiden. Daar komt bij dat velden waarschijnlijk eerder een grondige renovatie nodig hebben.